Zaraza ziemniaczana: Co to za choroba i jakie rośliny atakuje?
Zarazaziemniaczana to choroba roślin wywoływana przez Phytophthorainfestans. Zaliczana jest ona do grupy chorób zwanychfytoftorozami - czyli chorób wywoływanych przez gatunki grzybopodobnych lęgniowców zaliczanych do rodzaju Phytophthora.
Phytophthorainfestans, organizm wywołujący zarazęziemniaczaną, zimuje w formie przetrwalnikowej w glebie lub też na jej powierzchni. Jego rozwojowi sprzyjają umiarkowane temperatury, duża wilgotność oraz częste opady deszczu. Rozwija się również u roślin rosnących pod odsłonami czyli w szklarniach czy tunelach. Patogen wytwarza jednokomórkowe zarodniki, które przenoszone są przez wiatr na inne rośliny. Z tego też powodu choroba ta jest bardzo niebezpieczna i szybko się rozprzestrzenia. Zarazaziemniaczana niszczynadziemne części roślin oraz bulwy - nie tylko w czasie wegetacji roślin, ale również po zbiorach.
Jakie rośliny atakuje zaraza ziemniaczana? Choć jej nazwa wskazuje na to, że dotyczy ona głównie ziemniaków, to jednak atakuje także inne rośliny z rodziny psiankowatych, takie jak np.: pomidory.
Objawy zarazy ziemniaczanej
U roślin zaatakowanych przez zarazę ziemniaczaną na brzegach liści pojawiają się wodniste plamy. Początkowo są one żółtawo-brunatne. Natomiast potem przybierają barwę brunatną i stopniowo się powiększają. Poza tym w czasie wilgotnej pogody na dolnej stronie liści możemy zaobserwować biały nalot. Jest on utworzony przez sporangiofory, czyli specjalne twory unoszące zarodnie oraz powstające w nich zarodniki. Ten biały nalot znika z liści, gdy pogoda jest bardziej sucha. Wówczas choroba ulega zahamowaniu. Jednak objawem tego, że roślina została zakażona jest fakt, że podczas suchej pogody liście zasychają i marszczą się.
Brunatne plamy oraz biały nalot grzybni pojawia się także na łodygach zakażonych ziemniaków lub pomidorów. Przy czym w przypadku łodyg nalot nie znika nawet, jeżeli pogoda jest sucha.
Objawy chorobowe na bulwach ziemniaka pojawiają się dopiero w okresie zbioru lub też nawet później, podczas ich przechowywania. Maja postać szarosinych plam i wgłębień o nieregularnych kształtach. Bulwy pod nimi przebarwiają się na rdzawobrunatny kolor i zaczynają gnić. Gnijąca część bulwy początkowo jest twarda. Jednak z czasem w wyniku dodatkowego zakażenia innymi drobnoustrojami staje się miękka i mokra. Okres pojawienia się zarazyziemniaczanej na nadziemnych częściach roślin zależy od pogody. W Polsce zazwyczaj możemy je zaobserwować w lipcu lub sierpniu, a niekiedy już w czerwcu.
Jak pozbyć się zarazy ziemniaczanej?
Aby zapobiec zarazieziemniaczanej i ograniczyć jej rozprzestrzenianie się, ważne jest utrzymanie czystości uprawy. Chodzi o to, aby resztki po zbiorach usuwać, zaś podłoże głęboko przekopać, używając do tego np.: glebogryzarkę. Podłoże w uprawie pod osłonami warto dezynfekować. Podczas podlewania nadziemne części rośliny nie powinny być moczone.
Uprawy warto nawadniać letnią, a nie zimną wodą. Dzięki temu ograniczymy stres fizjologiczny roślin. Zagrożone zarazą ziemniaczaną rośliny warto podlewać gnojówką ze skrzypu. Zawiera ona krzemionkę i pozytywnie wpływa na odporność. W miejscach, gdzie jest częsty problem z zaraząziemniaczaną, do uprawy warto wybierać odmiany roślin mało podatne na tę chorobę.
Wszelkie fragmenty roślin, na której występują podejrzane objawy wskazujące na możliwość wystąpienia tej choroby, powinno się natychmiast usuwać. Niestety może być konieczność usunięcia również całej rośliny. Choć jest to strata, to czasem bywa to konieczne, bo dzięki temu ograniczymy rozprzestrzenianie się choroby na rośliny sąsiednie.
Zalecany jest również zmianowanie, czyli robienie kilkuletnich przerw w uprawie warzyw psiankowatych na danym stanowisku. Ważne jest także sortowanie bulw oraz sadzenie tylko tych zdrowych.
Przy zbiorze ziemniaków warto, aby wykopki odbywały się przy suchej i słonecznej pogodzie. Zalecane jest również stosowanie ochrony chemicznej w postaci oprysków fungicydami.