Szerszeń azjatycki. Co to za owad?
Szerszeń azjatycki (Vespa velutina) – nazywany również szerszeniem żółtonogim – jest gatunkiem azjatyckim, który już 20 lat temu pojawił się w Europie i uznany został tu za gatunek inwazyjny. Zadomowienie się szerszenia azjatyckiego stało się możliwe za sprawą ocieplenia klimatu i tym samym coraz cieplejszych zim.
Szerszeń azjatycki w Europie po raz pierwszy zaobserwowany został we Francji w 2004 roku. W dalszej kolejności pojawił się w Hiszpanii (2010 rok), Portugalii i Belgii (2014 rok), we Włoszech (2016 rok) i Wielkiej Brytanii (2019 rok). W ostatnich latach zaobserwowano go również w Niemczech. W Polsce na razie nie odnotowano jego obecności, jednak według ekspertów jego pojawienie się jest tylko kwestią czasu. Wskazują oni, że owad ten może dotrzeć do nas wraz z transportami towarów od naszych zachodnich sąsiadów.
Szerszeń azjatycki a szerszeń europejski. Różnice
Szerszeń azjatyckiróżni się wyglądem od szerszenia europejskiego (Vespa crabro). Szerszeń azjatycki jest najczęściej ciemnobrązowy lub czarny i ma szerokie pomarańczowe paski na tułowiu, a do tego żółty prążek na pierwszym segmencie. Jego głowa jest pomarańczowa, a odnóża są czarne z żółtymi zakończeniami. Długość ciała robotnicy szerszenia azjatyckiego waha się w granicach 17-32 mm, natomiast matki mogą być większe.
Szerszeń europejski to największy owad z rodziny osowatych w Europie Środkowej. Posiada najczęściej jasnożółty odwłok z czarnymi pasami. Jego głowa jest z przodu żółta, a na górze czerwona. Tułów i odnóża mają kolor czarny lub rdzawobrązowy. Robotnica szerszenia europejskiego ma długość 18-23 mm, natomiast matka jest większa (25-35 mm).
Szerszeń azjatycki zakłada małe gniazda, ale chętnie robi to w pobliżu ludzkich siedzib. Wybiera miejsca osłonięte i zaciszne. Są to często zarośla, wysokie drzewa, a nawet strychy. Gniazda szerszenia europejskiego są zazwyczaj większe. Zakłada on je najczęściej z dala od obszarów zurbanizowanych, najchętniej w lasach liściastych. Warto pamiętać, aby nie próbować samodzielnie usuwać gniazd szerszeni. Z prośbą o pomoc zawsze najbezpieczniej będzie zwrócić się do profesjonalistów.
Szerszeń azjatycki zagrożeniem dla pszczół
Szerszeń azjatycki różni się od naszego rodzimego nie tylko wyglądem, ale również zachowaniem. Poluje on bowiem na pszczoły miodne i inne owady zapylające. Z tego powodu stanowi prawdziwe zagrożenie dla pszczelarstwa i lokalnych ekosystemów. Jeden szerszeń azjatycki jest w stanie w ciągu dnia wyeliminować do 50 pszczół. Szerszeń europejski również żywi się innymi owadami, jednak nie ma wśród nich pszczół miodnych.
Użądlenie szerszenia azjatyckiego: Czy jest groźne dla człowieka?
Szerszeń azjatycki nie jest dla naszego zdrowia większym zagrożeniem niż gatunek rodzimy. W przypadku użądlenia warto jednak jak najszybciej zareagować. Miejsce ukłucia powinno się dokładnie oczyścić zimną wodą, co pomoże częściowo usunąć szkodliwy jad. Następnie należy zastosować zimny okład, który zmniejszy ból i opuchliznę. Użądlenie szerszenia azjatyckiego może być – podobnie jak w przypadku szerszenia europejskiego – niebezpieczne dla osób z alergią. W takiej sytuacji niezbędna może okazać się pomoc lekarska. W każdym przypadku, w którym wystąpi silny obrzęk, osłabienie, zawroty głowy czy problemy z oddychaniem, należy niezwłocznie zasięgnąć pomocy medycznej.
Niebezpieczny gatunek szerszenia azjatyckiego: Vespa mandarinia
Szerszeń azjatycki (Vespa velutina) bywa czasami mylony z innym azjatyckim gatunkiem – Vespa mandarinia. Ten ostatni słynie ze swoich agresywnych zachowań i przez to bywa nazywany szerszeniem zabójcą. Długość ciała robotnic tego gatunku waha się w granicach 35-40 mm, natomiast w przypadku królowej przekracza nawet 50 mm. Jad Vespa mandarinia, chociaż nie jest silniejszy niż innych gatunków, aplikowany jest w znacznie większej ilości i z tego powodu stanowi większe zagrożenie. Ten gatunek szerszenia występuje m.in. w Chinach, Japonii, Wietnamie, Nepalu i USA. Obecnie Vespa mandarinia nie dotarł jeszcze do Europy.