Bukszpan, inaczej gryszpan (Buxus L.), to ozdobne krzewy i drzewa zimozielone, które należą bukszpanowatych. Należy do niej ok. 100 gatunków roślin.
Bukszpan - ulubieniec ogrodników
Liczne gatunki i odmiany bukszpanów są uprawiane w Polsce jako rośliny ozdobne. Bukszpan to często spotykany element dekoracyjny wielu polskich ogrodów. Bukszpan idealnie nadaje się, by zrobić z niego piękny, gęsty żywopłot. Bez zielonych gałązek bukszpanu nie wyobrażamy sobie też wielkanocnego koszyczka. Gałązkami bukszpanu często ozdabiamy np.: palmy wielkanocne czy koszyczek ze święconką w Wielką Sobotę.
Ćma bukszpanowa - wróg bukszpanu
Najbardziej popularnym w uprawie również w Polsce jest bukszpan zwyczajny. Ta zimozielona roślina to ozdoba każdego ogrodu. Niestety w ostatnich latach coraz częściej bukszpanom daje się we znaki ćma bukszpanowa, bardzo żarłoczny i rozmnażający się na potęgę owad, który przybył do nas z Azji.
Ćma bukszpanowa (Cydalima perspectalis) to inwazyjny w Europie gatunek motyla, który należy do rodziny wachlarzykowatych. Ćma bukszpanowa nazywana inaczej ćmą azjatycką to jeden z największych gatunków motyli, który występuje w Europie. Jest to nocny motyl. Rozpiętość jego skrzydeł to ok. 4 cm. Ćma bukszpanowa najprawdopodobniej przyjechała z Azji do Europy w drugiej połowie XX wieku razem z transportem roślin. Ćma bukszpanowa może mieć skrzydła białe lub brązowe. Najczęściej spotykana odmiana to odmiana biała.
Żarłoczne gąsienice ćmy bukszpanowej
Zagrożeniem dla bukszpanu nie są dorosłe motyle ćmy bukszpanowej. Ekstremalnie niebezpieczne są larwy tego szkodnika, które żerują na krzewach i drzewach bukszpanu. Zjadają liście i pędy. To jasnozielone gąsienice w brązowe, podłużne pasy. Młode gąsienice ogryzają brzegi liści bukszpanu. Starsze mogą żywić się również młodymi pędami roślin. Niestety, gdy gąsienic jest zbyt dużo, w krótkim czasie szkodniki te mogą spowodować zniszczenie wszystkich bukszpanów w ogrodzie i okolicy.
Kiedy pojawiają się ćmy bukszpanowe?
Pierwsze dorosłe ćmy bukszpanowe wylatują zwykle na przełomie kwietnia i maja. Jeśli wiosna jest ciepła, może to nastąpić wcześniej. Zimują tylko młode gąsienice ostatniego pokolenia z poprzedniego roku. Na zimę owijają się w kokony długości ok. 1 cm długości. Chowają się między dwoma zdrowymi liśćmi bukszpanu oplecionymi przędzą.
Naturalne i skuteczne sposoby na pozbycie się ćmy bukszpanowej
- Potrząsanie bukszpanami. Wiele żerujących szkodników spada wtedy na ziemię i nie są w stanie wrócić. Pod bukszpanem można również rozkładać płachty i na nie otrząsać gąsienice. Następnie gąsienice zgarnia się z płacht i niszczy. Gąsienice strząsa się rękami, np. poprzez mocne pociągnięcia za pędy albo rozgarnianie gałązek.
- Opryskiwanie silnym strumieniem wody. Przy pomocy węża ogrodowego można bukszpany opryskiwać silnym strumieniem wody, np. podczas każdego podlewania. Do węża najlepiej podłączyć pistolet wąskodyszny, który nadaje się także do mycia np. donic. Mocny strumień dosłownie zmywa gąsienice na ziemię, gdzie giną. Zabieg warto powtarzać przynajmniej raz w tygodniu. Trzeba pamiętać, aby woda była też kierowana do środka bukszpanu, gdzie ćmy bukszpanowe najczęściej składają jaja i gdzie wylęgają się gąsienice.
- Budki dla naturalnych wrogów ćmy bukszpanowej . Ćma bukszpanowa ma naturalnych wrogów. To przede wszystkim dziko żyjące ptaki: mazurki, sikorki bogatki, wróble, zięby. Do ogrodu łatwo je zwabić wieszając budki lęgowe. Z ptactwa domowego ćmę zjadają kury.
- Opryski z ogólnie dostępnych produktów. Ćma bukszpanowa nie lubi np. octu, sody oczyszczonej i np. płynu do naczyń. Można z nich przygotować domowy płyn do oprysków.
Jak przygotować naturalne opryski walczące z ćmą bukszpanową?
Płyn do mycia naczyń wlewamy do wody. Ma powstać delikatna piana. Taką miksturą opryskujemy krzewy bukszpanu.
Soda oczyszczona. Do 500 ml wody dodajemy 1 łyżeczkę sody oczyszczonej. Aby unieruchomić larwy, można dodatkowo dodać trochę płynu do naczyń.
Skuteczne i bezpieczne dla roślin jest także szare mydło. Na ćmę bukszpanową działa dokładnie tak samo, jak pozostałe domowe opryski. Wystarczy zetrzeć na tarce 75 g mydła i rozpuścić w 5 litrach wody. Takim roztworem należy dokładnie
Ocet. Mieszamy cztery łyżki octu z połową litra wody i trzema łyżkami oleju rzepakowego. Tak przygotowany roztwór należy przelać do opryskiwacza i dokładnie spryskać nim bukszpan.