Fiołek afrykański, znany naukowo jako saintpaulia, pochodzi z tropikalnych regionów Wschodniej Afryki, głównie z obszarów Tanzanii i Kenii. Ta roślina wywodzi się z wilgotnych, cienistych środowisk leśnych, co ma istotny wpływ na jej potrzeby pielęgnacyjne, zwłaszcza w okresie zimowym w naszym klimacie umiarkowanym.
Wiele z problemów zimowych fiołka afrykańskiego może być rozwiązanych poprzez dostosowanie warunków, w jakich roślina się znajduje. Od zmiany intensywności światła, poprzez regulację częstotliwości podlewania, aż po zapewnienie odpowiedniej wilgotności. Zobacz, jaki są oznaki, że roślina potrzebuje zmian w pielęgnacji.
Mała ilość kwiatów
Fiołek afrykański kwitnie przez cały rok pod warunkiem, że roślina jest odpowiednio pielęgnowana. Najintensywniejsze kwitnienie obserwuje się wiosną, ale dzięki odpowiednim warunkom, fiołek kwitnie również zimą. Na jego kwitnienie ogromny wpływ ma światło.
Fiołek afrykański najlepiej rośnie w rozproszonym świetle. Bezpośrednie promienie słoneczne mogą powodować oparzenia liści, dlatego latem stosuj lekkie zasłony. Zimą, gdy naturalne światło jest ograniczone, sztuczne oświetlenie może być niezbędne do zachowania zdrowia i urody fiołka. Zbyt mało światła może spowodować, że roślina będzie miała mniej kwiatów lub w ogóle przestanie kwitnąć.
Fiołek afrykański doświetlisz specjalnymi lampami do roślin. Emitują one spektrum światła korzystne dla roślin. Lampy te należy ustawić tak, aby naśladować naturalny cykl dnia i nocy. Fiołek afrykański powinien być wystawiony na światło przez około 10-12 godzin dziennie.
Zbyt długie ekspozycje mogą jednak być szkodliwe i prowadzić do nadmiernego wydłużania się pędów.
Brązowienie końcówek liści
Jako roślina z wilgotnych lasów, fiołek afrykański preferuje wysoką wilgotność powietrza (ok. 60%). W warunkach domowych zimą często wymaga dodatkowego nawilżania powietrza. Oznaką, że dla fiołka afrykańskiego jest za suche powietrze, jest brązowienie końcówek liści.
Należy unikać stawiania fiołków w pobliżu źródeł ciepła, takich jak grzejniki, ponieważ mogą one dodatkowo wysuszać powietrze wokół rośliny.
Aby utrzymać optymalną wilgotność powietrza dla fiołka afrykańskiego ustaw roślinę na tacce z mokrym pumeksem ogrodniczym wulkanicznym, lub kawałkami lawy wulkanicznej (do kupienia w sklepie ogrodniczym). Pumeks ogrodniczy czy lawa mają porowatą powierzchnię. Dobrze wchłaniają wodę i ją długo utrzymują. Powolne parowanie sprawia, że fiołek afrykański ma cały czas optymalne nawilżenie.
Możesz też użyć nawilżacza powietrza, ale musisz postępować ostrożnie. Umieść go w pobliżu rośliny, ale uważaj, by na liściach nie osiadała woda (nawet mgiełka). Fiołek afrykański nie lubi wilgoci na liściach i korzeniach, powoduje to ich gnicie. Jeśli woda przypadkowo dostanie się na liście, delikatnie osusz je miękką szmatką.
Blednięcie liści
Tak, jak w przypadku skąpego kwitnienia, jeśli zauważysz, że liście fiołka afrykańskiego zaczynają blednąć, może to być sygnał, że roślina nie otrzymuje wystarczającej ilości światła zimą. W miesiącach zimowych, kiedy dni są krótsze, fiołki mogą cierpieć na brak naturalnego światła, co jest niezbędne do prawidłowej fotosyntezy. Warto doświetlać je przez ok. 10 godzin dziennie lampami do kwiatów.
Liście mogą stać się bladsze niż zwykle także wtedy, gdy roślina cierpi na niedobór azotu. Wskazuje na to również słabe kwitnienie. Roślina wytwarza mniej kwiatów, a te, które się pojawiają, są małe lub słabo wybarwione, a nowe pędy są słabe i cienkie. Najlepiej zwiększ częstotliwość nawożenia, używając specjalnego nawozu dla roślin kwitnących, z zachowaniem zaleceń na etykiecie.
Żółknięcie liści
Żółknięcie liści i kwiatów może być wynikiem nadmiernego podlewania.
Zimą należy podlewać roślinę, dopiero gdy wierzchnia warstwa ziemi jest sucha. Najlepiej postawić doniczkę w misce z wodą tak, by woda sięgała do ⅔ doniczki. I zostawić roślinę na około 30 minut. Następnie odsącz nadmiar wody, wstawiając doniczkę na 30 minut do zlewu, by odciekła. Ta metoda zapobiega zamoczeniu liści, które mogą łatwo gnić.
Fiołki afrykańskie są wrażliwe na chlorek i fluor zawarty w wodzie z kranu. Lepiej używać przegotowanej wody lub destylowanej.
Niektóre choroby, takie jak mączniak prawdziwy lub infekcje bakteryjne, mogą powodować żółknięcie liści. Zimą, gdy rośliny są mniej odporne, mogą być bardziej podatne na ataki szkodników także takich jak mszyce czy roztocza. Regularnie sprawdzaj roślinę pod kątem obecności szkodników i stosuj odpowiednie środki ochrony roślin w razie potrzeby.
Żółknięcie liści może być również spowodowane problemami z korzeniami, np. ich gniciem na skutek nadmiernego podlewania lub infekcji grzybiczej. Sprawdź korzenie i w razie potrzeby przesadź roślinę do świeżej, dobrze drenującej ziemi.
Nadmierne podlewanie i słaby przepływ powietrza mogą sprzyjać rozwojowi chorób grzybowych. Utrzymuj nie tylko umiarkowaną wilgotność ziemi, ale i zapewnij dobrą cyrkulację powietrza wokół rośliny.
Żółknięcie liści może być też objawem nadmiaru nawozu. Na nadmiar nawozu wskazują białe, krystaliczne osady na powierzchni ziemi w doniczce. Zbyt dużo nawozu może także zahamować wzrost rośliny. Przeprowadź przepłukiwanie gleby wodą, aby usunąć nadmiar soli nawozowych. Następnie zmniejsz częstotliwość i stężenie używanego nawozu.
Żółknięcie i opadanie jest normalne u starszych, dolnych liści. Jest objawem starzenia się rośliny. Regularnie usuwaj stare liście, aby wspierać wzrost nowych.
Czernienie końcówek liści
Jeśli końcówki liści robią się czarne, a roślina może znacząco zwolniła swój wzrost lub całkowicie go zahamowała, zwykle oznacza to za niską temperaturę.
Fiołek afrykański jest wrażliwy na temperatury. Idealny zakres to od 18°C do 24°C. Jeśli fiołkowi czernieją końcówki liści, przenieś roślinę w cieplejsze miejsce, unikając jednak bezpośredniego ogrzewania, jak grzejniki. Dodatkowo sprawdź, czy roślina nie jest narażona na przeciągi.
Jednak zbyt wysoka temperatura też mu szkodzi. Liście mogą zacząć więdnąć i opadać, szczególnie jeśli wysoką temperaturze towarzyszy niska wilgotność powietrza.
W za wysokiej temperaturze roślina może też przejść w stan przyspieszonego wzrostu, co może prowadzić do słabszych, cieńszych liści i ogólnego osłabienia rośliny.