Męczennica, czyli "passiflora"
Męczennica – z języka łacińskiego "passiflora" – to pnącze z rodziny męczennicowatych. Zalicza się do niej kilkaset gatunków. Naturalnie występuje w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej Ameryki Północnej i Południowej. Spotkać ją można też w Południowo-Wschodniej Azji oraz w północnej Australii. Do Europy męczennica została sprowadzona jeszcze w XVIII wieku, a największą popularność zyskała na początku XX wieku. Początkowo uprawiana była przede wszystkim w ogrodach botanicznych.
Męczennica: Jak wygląda?
Najpopularniejszym gatunkiem jest męczennica błękitna. Posiada ona – podobnie jak inne przedstawicielki tego pnącza – tzw. wąsy czepne za pomocą których przyczepia się do podłoża. Jej pędy mogą dorastać nawet do kilkudziesięciu metrów.
Męczennica posiada niebieskofioletowe kwiaty. Czasami spotkać można jednak kwiaty w kolorze czerwonym, różowym lub białym. Męczennica kwitnie intensywnie, ale jej pojedyncze kwiaty - których średnica dochodzi czasami do 8 cm - żyją zaledwie dwa dni. Kwiaty te są największa ozdobą rośliny. Ich cechą charakterystyczną jest wyjątkowo mocno rozwinięte dno kwiatowe. Wyraźnie zauważalny jest też słupek znajdujący się w centralnej części kwiatu.
Uprawa męczennicy w doniczce
Męczennica błękitna, przy zapewnieniu jej odpowiednich warunków, może rosnąć w domu jako roślina doniczkowa. Preferuje stanowiska jasne, najlepiej jednak ze światłem rozproszonym, ponieważ zbyt ostre słońce może doprowadzić do żółknięcia jej liści. Najlepiej, aby gleba, w której rośnie, była żyzna, próchnicza i miała lekko kwaśne pH.
Roślinę warto przycinać na wiosnę, co pobudza ją do intensywniejszego kwitnienia i rozkrzewiania się. Nie można też zapominać o zapewnieniu jej długiego okresu spoczynku, który trwać powinien od września do marca. Wówczas należy ograniczyć jej podlewanie i przenieść ją w chłodne miejsce, w którym temperatura wynosi ok. 10 stopni Celsjusza.
Od połowy maja do końca września męczennica doskonale poradzi sobie również na zewnątrz wystawiona na balkon czy taras. Ważne, aby była tam osłonięta od wiatru. Należy również pamiętać o jej regularnym i – zwłaszcza w trakcie upałów – obfitym podlewaniu.
Męczennica: Historia, legendy i nauka
Na męczennicę zwrócili uwagę hiszpańscy misjonarze przebywający w Ameryce Południowej w XVIII wieku. Zachwycili się jej nietypową urodą i postanowili zabrać ją ze sobą do Europy, a dokładniej do Rzymu. Tam jeden z mnichów mnich dostrzegł w niej wiele symboli nawiązujących do męki i śmierci Chrystusa, w tym m.in.:
- trójdzielne znamię na słupku – trzy gwoździe,
- postrzępiony przykoronek – korona cierniowa,
- wąsy czepne – bicze, którymi chłostany był Chrystus,
- płatki – 10 apostołów (poza Piotrem i Judaszem),
- biel i błękit – niebo.
Od tej pory męczennica kojarzona jest z Wielkanocą. Skojarzeniom dotyczącym Męki Pańskiej roślina zawdzięcza swoją łacińską nazwę "passiflora", gdzie "passio" oznacza cierpienie, natomiast "flos" – kwiat. Bywa nawet nazywana Kwiatem Męki Pańskiej, Koroną Pańską i Kwiatem Pięciu Ran Chrystusa.
Wokół męczennicy narosło z czasem wiele legend. Jedna z nich tłumaczyła, że kwiat ten wyrósł z łez ukrzyżowanego Chrystusa. Ponadto chrześcijańscy misjonarze ewangelizujący Indian na przykładzie tej rośliny tłumaczyli symbole związane z męką i śmiercią Jezusa.
Botanicy przypisują natomiast niezwykły wygląd męczennicy jedynie względom praktycznym. Ukształtowanie jej kwiatów ma ułatwiać ich zapylanie.