Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Gdzie dokładnie kładzie się sianko na stół wigilijny?
Zgodnie z tradycją sianko kładzie się bezpośrednio na stole, pod białym obrusem. Nie powinno być widoczne – jego obecność jest symboliczna, a nie dekoracyjna. Najczęściej rozkłada się kilka źdźbeł na całej powierzchni stołu lub w jego centralnej części, a dopiero potem przykrywa obrusem.
W niektórych domach zachował się zwyczaj wkładania niewielkich kawałków sianka również pod talerze lub w rogi obrusa. Dawniej praktykowano także umieszczanie siana pod całym stołem lub w jego pobliżu, jednak najbardziej rozpowszechniona wersja to sianko pod obrusem na stole wigilijnym.
Co symbolizuje sianko pod obrusem?
Najczęściej wskazywana symbolika sianka odnosi się do narodzin Jezusa w stajence. Sianko ma przypominać o żłobie, w którym – według tradycji chrześcijańskiej – został położony nowo narodzony Chrystus. W tym sensie jest znakiem pokory, prostoty i skromnych warunków, w jakich rozpoczęła się historia Bożego Narodzenia.
Jednocześnie sianko ma także znaczenie bardziej uniwersalne i ludowe. W dawnych wierzeniach symbolizowało dostatek, urodzaj i pomyślność w nadchodzącym roku. Wigilia była momentem przejścia – końcem starego i początkiem nowego cyklu – dlatego wiele elementów stołu miało "zapewnić szczęście" domownikom.
Sianko jako element dawnych wierzeń
W tradycji ludowej sianko pod obrusem pełniło również funkcję wróżebną. Po kolacji wigilijnej domownicy wyciągali źdźbła siana, a ich wygląd miał zapowiadać przyszłość. Zielone i długie źdźbło oznaczało zdrowie i powodzenie, krótkie lub połamane – trudniejszy rok. Choć dziś traktuje się to raczej jako ciekawostkę, jeszcze kilkadziesiąt lat temu podobne wróżby były traktowane bardzo poważnie. Wierzono także, że sianko chroni dom przed nieszczęściami i zapewnia zgodę w rodzinie. Dlatego tak ważne było, aby znalazło się na stole dokładnie w Wigilię, a nie w inne dni świąt.
Czy sianko na stole wigilijnym jest obowiązkowe?
Zwyczaj kładzenia sianka pod obrusem nie jest obowiązkiem religijnym, a jedynie elementem tradycji. Kościół nie narzuca jego obecności, dlatego w niektórych domach z niego rezygnuje się świadomie. Dla wielu rodzin jednak brak sianka sprawia, że stół wigilijny wydaje się "niekompletny".
Współcześnie sianko bywa traktowane bardziej symbolicznie – jako znak przywiązania do tradycji i rodzinnych korzeni, a nie konieczność wynikająca z wiary.
Dlaczego ten zwyczaj przetrwał?
Mimo zmieniających się realiów, sianko pod obrusem pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Wigilii w Polsce. Jest proste, tanie i łatwe do przygotowania, a jednocześnie niesie ze sobą czytelne znaczenie.
Dla jednych to religijny znak narodzin Jezusa, dla innych element rodzinnej tradycji lub nostalgiczne wspomnienie dzieciństwa. Niezależnie od interpretacji, sianko na stole wigilijnym łączy przeszłość z teraźniejszością i przypomina, że Wigilia to coś więcej niż tylko kolacja.