Naukowcy – Curtis Dunkel, Dimitri van der Linden z Holandii i Tetsuya Kawamoto z Japonii – przeanalizowali dane rodzin, które uczestniczyły w badaniu Early Head Start w latach 1996–2010. Próba wybrana do analizy obejmowała ponad 1 tys. dzieci. Badanie miało sprawdzić hipotezę, czy wsparcie ze strony matki pozytywnie wpływa na ogólną inteligencję dziecka. Zgodnie z tzw. efektem Wilsona indywidualne różnice w ogólnej inteligencji na wczesnym etapie życia wynikają w dużej mierze ze wspólnego środowiska, w jakim żyją osoby w jednym gospodarstwie domowym, a wraz z wiekiem w coraz większej mierze wynikają z genetyki. Badacze chcieli sprawdzić, czy jednym z wczesnych wpływów środowiskowych jest właśnie wsparcie ze strony matki.
– Stwierdziliśmy, że wsparcie ze strony matki było predyktorem inteligencji w wieku dziecięcym nie tylko, jeśli chodzi o poszczególne umiejętności – gdy matka spędza z dzieckiem czas na rozwijaniu umiejętności czytania czy liczenia. Zaobserwowany wpływ dotyczy ogólnych zdolności dziecka i utrzymuje się w dłuższej perspektywie czasowej – wyjaśnia w rozmowie z agencją Newseria Innowacje Curtis S. Dunkel z Uniwersytetu Zachodniego Illinois.
Czy wsparcie matki zwiększa inteligencję dziecka?
Dunkel i jego współpracownicy odkryli, że gdy matki okazywały większe wsparcie swoim dzieciom, zazwyczaj osiągały one wyższe wyniki w ogólnych ocenach inteligencji. Co więcej wpływ ten był niezależny od inteligencji matki.
– Nasze badania dotyczące dzieci wykazały, że ten wpływ utrzymywał się co najmniej do drugiej dekady życia. Nawet jeśli wygasa on w życiu dorosłym, w wieku nastoletnim i późnym wieku nastoletnim występują ważne zdarzenia, które dają przewagę w porównaniu do rówieśników – wskazuje Curtis Dunkel.
Czy wczesne interakcje mają wpływ na inteligencję w wieku dorosłym?
Analiza naukowców wykazała, że wsparcie ze strony matki wpływa na inteligencję ogólną bezpośrednio do czwartego roku życia i pośrednio do 10. roku życia, bo do tego wieku obserwowano dzieci. Natomiast wydaje się, że wczesne interakcje nie mają żadnego (lub niewielki) wpływu na inteligencję w wieku dorosłym. Jak podkreśla ekspert, trudno wyjaśnić, dlaczego te wczesne skutki środowiskowe wydają się całkowicie zanikać.
– Wsparcie jest ważne na wczesnym etapie, ale w perspektywie długoterminowej w zasadzie nie ma co do tego pewności. Jednak z perspektywy indywidualnej rodzice chcą dać dziecku lepszy start w życiu, a wpływ wsparcia matki zdaje się to zapewniać przez pierwsze kilka dekad jego życia – podkreśla naukowiec z Uniwersytetu Zachodniego Illinois. – Planuję zająć się oceną dziedziczenia wielogenowego, czyli genetycznych uwarunkowań inteligencji. Jeśli będziemy mogli rozpatrywać ten aspekt oddzielnie, możliwe będzie przyjrzenie się wyłącznie wpływowi wsparcia matki na inteligencję w wieku dziecięcym.
Jak być serdecznym rodzicem?
Podczas badania wsparcie matek mierzono w trakcie ich zabawy z dziećmi w wieku 14, 24 i 36 miesięcy. Wzajemne interakcje zostały ocenione na podstawie trzech aspektów zachowań matki: wrażliwości rodzicielskiej, stymulacji poznawczej i pozytywnego szacunku.
– Wrażliwość oznacza umiejętność rozpoznania potrzeb dziecka i ich spełnienia. Jeśli na przykład dziecko jest nieco marudne po południu i rodzic to zauważy, być może mała przekąska pomoże dziecku w tym trudnym etapie dnia. Stymulacja poznawcza oznacza uczenie dziecka i wskazywanie przedmiotów w otoczeniu, czytanie mu, ćwiczenie umiejętności matematycznych. Pozytywne nastawienie polega na wzmocnieniu pozytywnym, zauważaniu dobrego zachowania dziecka, chwaleniu go, byciu serdecznym rodzicem – tłumaczy Curtis Dunkel.