Czy małżonek może się bronić przed egzekucją? Sąd nadał klauzulę wykonalności przeciw małżonkowi dłużnika. Jeden z małżonków nie zgadza się na egzekucję, podnosząc, że między nimi istnieje rozdzielność majątkowa. Czy taki sposób obrony jest dopuszczalny?TakPrzepisy przyznają małżonkom możliwość obrony w drodze powództw przeciwegzekucyjnych, np. przez wykazanie, że umowa majątkowa była skuteczna wobec wierzyciela. Także na podstawie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek może powoływać się względem osób trzecich na zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, gdy jej zawarcie, a także rodzaj były im wiadome. Jeżeli wierzyciel miał świadomość istnienia umowy rozszerzającej wspólność, egzekucja ze wskazanych składników nie jest dopuszczalna. Badanie tego rodzaju kwestii nie leży jednak w gestii organu egzekucyjnego, lecz sądu rozpoznającego powództwo przeciwegzekucyjne wytoczone przez małżonków. W takiej sytuacji małżonek ma przede wszystkim prawo żądania zwolnienia od egzekucji składników majątku osobistego dłużnika, które na mocy umowy włączone zostały do ich majątku wspólnego. Ciężar dowodu, że wierzyciel wiedział o zawartej między małżonkami umowie, spoczywa na powodzie, czyli małżonku, który skierował sprawę do sądu.Sytuacja wygląda inaczej, gdy zadłużony małżonek uzyskał zgodę drugiego na dokonanie określonej czynności prawnej, podjętej także w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku egzekucja po uzyskaniu przeciw małżonkowi dłużnika klauzuli wykonalności na podstawie art. 787 kodeksu postępowania cywilnego może być skierowana do majątku wspólnego małżonków.Zgodnie z tym przepisem tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. W tym przypadku niedopuszczalne jest jednak zajęcie przedmiotów stanowiących majątek osobisty małżonka dłużnika.Podstawa prawnaArt. 41 ust 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).Czy do ustanowienia hipoteki niezbędna jest zgoda małżonka?Jeden z małżonków chce zaciągnąć bez wiedzy drugiego kredyt na inwestycję w nową firmę. Bank zażądał ustanowienia hipoteki na wspólnej nieruchomości. Czy zgoda drugiego małżonka jest niezbędna?TakNa dokonanie czynności prawnej prowadzącej m.in. do obciążenia nieruchomości potrzebna jest zgoda współmałżonka. Gdyby umowa kredytu została zawarta bez wymaganej zgody, drugi małżonek powinien ją potwierdzić. Bez tego czynność prawna nie będzie ważna. Zgoda może zostać wyrażona przed dokonaniem czynności lub w trakcie jej realizowania. Dopuszczalne jest też potwierdzenie umowy, czyli wyrażenie zgody już po jej zawarciu. Potwierdzenie nie może dotyczyć jednostronnych czynności prawnych. Nie można przymusić małżonka, nawet na drodze sądowej, aby potwierdził wcześniej zawartą umowę. Odmowa potwierdzenia umowy nie wymaga zachowania szczególnej formy.Małżonek, którego zgoda była potrzebna do zawarcia umowy, ma prawo wnieść powództwo o ustalenie jej ważności z powodu zawarcia jej bez wymaganej zgody. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przy dokonywaniu czynności związanych z zarządem majątkiem wspólnym wymaga również zgody drugiego małżonka. Potrzebna jest ona m.in. do obciążenia nieruchomości czy nabycia przedsiębiorstwa.Większość banków żąda dostarczenia zgody małżonka na zaciągnięcie zobowiązania powyżej pewnej kwoty niezależnie od wyrażenia zgody na obciążenie nieruchomości.Podstawa prawnaArt. 37 ustawy z 25 lutego 1964 r. –Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).Czy za błędy w czasie egzekucji zapłaci komornik?W czasie egzekucji komornik zarekwirował auto wchodzące w skład osobistego majątku męża. Okazałam dokumenty wskazujące na to, że nie może ono podlegać egzekucji. Okazało się też, że w czasie zajmowania zostało ono uszkodzone. Czy mogę wystąpić do komornika o odszkodowanie?TakOsoba, która poniosła szkodę wskutek bezprawnych działań komornika, może ubiegać się o odszkodowanie. Zgodnie z ustawą o komornikach sądowych i egzekucji komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Podstawą odpowiedzialności komornika jest wyłącznie bezprawność jego działania. Poszkodowany musi wykazać naruszenie przepisów przez komornika i określić wysokość szkody i związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem a szkodą.Podstawa prawnaArt. 23 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2006 r. nr 167, poz. 1191 z późn. zm.). Czy małżonek odpowiada za poręczony weksel?Jeden z małżonków podpisał weksel in blanco, który był zabezpieczeniem umowy między spółką współmałżonka a jej kontrahentem. Po rozwodzie małżonek dostał pismo zobowiązujące do wykupu weksla. Czy musi on uregulować zobowiązanie?TakZgodnie z przepisami zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowem (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba podpisana na wekslu. Jeżeli chodzi o odpowiedzialność za udzielone poręczenie, to należy wskazać, że poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo jak ten, za kogo poręczył. Równocześnie zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa wynikające z weksla, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z weksla.Oznacza to, że od osoby poręczającej weksel wierzyciel może się domagać zapłaty tak samo jak od wystawcy weksla – dłużnika głównego. Dotyczy to każdego poręczyciela, w tym także byłej żony dłużnika. Jest to odpowiedzialność solidarna. Innymi słowy, wierzyciel ma prawo żądać zapłaty całego długu zabezpieczonego wekslem lub jego części od wystawcy weksla i poręczyciela łącznie, od obu albo każdego z osobna. Zapłata należności przez jednego z nich uwalnia od długu drugiego.Jeśli zatem jeden z małżonków poręczył weksel wystawiony przez drugiego, ponosi odpowiedzialność za spłatę długu wekslowego wobec wierzyciela (w tym wypadku kontrahenta spółki) tak samo jak każdy inny poręczyciel wekslowy. Majątkowe relacje między nimi (rozwód, a co za tym idzie ustanie wspólności majątkowej) są w tym wypadku bez znaczenia.Warto pamiętać, że jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy (wyrok z 24 października 2003 r., III CK 35/2002, LexPolonica nr 1427106), ograniczenie odpowiedzialności poręczyciela wekslowego dla swej skuteczności wobec wierzyciela wekslowego musi wynikać nie tylko z deklaracji wekslowej lub porozumienia między wierzycielem a poręczycielem, ale przede wszystkim z treści weksla. Oznacza to, że poręczyciel w celu ograniczenia swojej odpowiedzialności powinien na wekslu zaznaczyć ograniczenie udzielonego poręczenia wekslowego.Podstawa prawnaArt. 30–32 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. nr 37, poz. 282 z późn. zm.).Czy do egzekucji potrzebny jest tytuł wykonawczy?Jeden z małżonków zadłużył się. Wierzyciel zagroził, że sprawę skieruje do komornika. Czy powinien mieć tytuł egzekucyjny upoważniający go do ściągnięcia zadłużenia z majątku wspólnego małżonków?TakAby egzekwować długi małżonka z jego majątku osobistego, z wynagrodzenia za pracę, dochodów z innej działalności oraz z praw, wierzyciel powinien uzyskać tytuł wykonawczy wystawiony przeciw dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim. Do egzekucji z majątku wspólnego upoważnia tylko tytuł wykonawczy wystawiony przeciw obojgu małżonkom. Klauzula wykonalności może zostać wydana przeciwko małżonkowi dłużnika i upoważnia wówczas do prowadzenia egzekucji z całego majątku wspólnego obojga małżonków. Taką klauzulę wierzyciel uzyska tylko wówczas, gdy wykaże, że na zaciągnięcie zobowiązania wyraził zgodę małżonek dłużnika. Powinien to wykazać dokumentem urzędowym lub prywatnym.Sposób odpowiedzialności za długi zaciągnięte przez jednego małżonka zależy od tego, czy drugi z nich na taką czynność wyraził zgodę. Jest ona również uzależniona od tego, czy określona wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez jednego z małżonków.Istotny jest też moment powstania wierzytelności. Za długi zaciągnięte przed powstaniem wspólności majątkowej albo związane wyłącznie z osobistym majątkiem dłużnika (np. w związku z przyjęciem zadłużonego spadku) odpowiada on wyłącznie ze swojego majątku osobistego, z wynagrodzenia za pracę, z dochodów uzyskanych z innej działalności zarobkowej oraz z korzyści z praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.W przypadku gdy małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej (np. umowy), wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej itp.Podstawa prawnaArt. 41 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).Czy niezbędna jest zgoda małżonka?W najbliższym czasie zamierzam rozpocząć współpracę z kontrahentem pozostającym w związku małżeńskim. Czy większą ochronę moich interesów zapewni mi zgoda współmałżonka na zaciągane przez niego zobowiązania?TakKażdy wierzyciel, który chce skutecznie zabezpieczyć odzyskiwanie należności, powinien przed zawarciem umowy z dłużnikiem domagać się, aby jego małżonek wyraził zgodę na tę transakcję oraz sprawdzić, czy małżonkowie nie mają umowy o rozdzielności majątkowej. Jeżeli drugi małżonek wyraził zgodę na zaciągnięcie zobowiązania oraz łączy ich wspólność majątkowa, to egzekucja należności może być prowadzona nie tylko z majątku osobistego dłużnika, lecz także z majątku wspólnego.Zgoda może zostać wyrażona przed lub równocześnie z zawarciem umowy. Nie musi być skierowana do kontrahenta małżonka. Wystarczy, że będzie o niej wiedział małżonek zamierzający zaciągnąć zobowiązanie. Może zostać wyrażona w dowolnej formie: na piśmie, ustnie, a nawet wynikać tylko z zachowania się małżonka dłużnika. Gdyby małżonek wyraził tę zgodę już po zaciągnięciu zobowiązania, przyjmuje się, że w sposób umowny na majątek wspólny zostanie rozciągnięta odpowiedzialność za dług jednego małżonka.Należy pamiętać, że zgoda małżonka musi być podjęta swobodnie. W wypadku np. groźby czy podstępu, takie oświadczenie woli może być obarczone wadą. Małżonek będzie mógł uchylić się wtedy od skutków prawnych swojego oświadczenia woli.Podstawa prawnaArt. 37 ustawy z 25 lutego 1964 r. –Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).