Kleszcze, choć niewielkie, stanowią poważne zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Przenoszą groźne choroby, takie jak borelioza, anaplazmoza, babeszjoza czy kleszczowe zapalenie mózgu. Ich aktywność rozpoczyna się już wtedy, gdy temperatura otoczenia osiąga 4°C, dlatego sezon na kleszcze trwa niemal cały rok – szczególnie w dobie coraz cieplejszych zim.

Wbrew obiegowej opinii, kleszcze nie „spadają z drzew”. Te pajęczaki nie wspinają się wyżej niż 1,5 metra, dlatego najczęściej spotkać je można w wysokiej trawie, zaroślach, na krzewach i liściach młodych drzew. Swoją ofiarę wyczuwają dzięki specjalnemu narządowi zwanemu organem Hallera. To swoisty „radar biologiczny”, który pozwala im reagować na ciepło, zapachy, ruch i wydychany przez ludzi dwutlenek węgla.

Fakty i mity o kleszczach

Wokół kleszczy narosło wiele mitów, które warto obalić:

Reklama
  • Mit 1: Kleszcze spadają z drzew – nieprawda. Nie wspinają się tak wysoko, czatują na wysokości kolan lub pasa.
  • Mit 2: Ukąszenie kleszcza boli – kleszcz wpuszcza ślinę zawierającą środek znieczulający, więc jego wkłucie jest niezauważalne.
  • Mit 3: Kleszcze lgną do jasnych ubrań – kleszcze nie widzą kolorów, więc nie kierują się barwą. Natomiast jasna odzież ułatwia nam ich dostrzeżenie.
Reklama

Jak się chronić przed kleszczami?

Najskuteczniejszą ochroną jest zachowanie ostrożności oraz stosowanie wielu metod jednocześnie. Oto najważniejsze z nich:

  • noś długie spodnie, koszulki z długim rękawem i wysokie buty;
  • wybieraj jasną odzież – na takiej szybciej zauważysz intruza;
  • używaj repelentów zawierających DEET, IR3535 lub naturalnych olejków eterycznych;
  • dokładnie sprawdzaj ciało po powrocie z łąki, lasu czy parku.
  • unikaj siadania na trawie i chodzenia poza wyznaczonymi ścieżkami.

Czystek – naturalna broń w walce z kleszczami?

Czystek to zioło, które od kilku lat zyskuje popularność jako środek wspomagający odporność. Bogaty w polifenole, czystek wykazuje działanie przeciwutleniające, antybakteryjne i przeciwwirusowe. Co ciekawe, coraz częściej mówi się również o jego potencjale odstraszania kleszczy.

Osoby stosujące napar z czystka zauważają, że może on zmieniać zapach potu w sposób, który zniechęca pajęczaki. Co więcej, niektóre badania wskazują, że substancje zawarte w czystku mogą neutralizować krętki Borrelia – bakterie odpowiedzialne za boreliozę – zanim zdążą zainfekować organizm. To obiecujące doniesienia, choć wciąż wymagają potwierdzenia w badaniach klinicznych.

Jak stosować czystek na kleszcze?

Czystek można przyjmować na kilka sposobów:

  • napar do picia – zaleca się picie 2–3 filiżanek dziennie, najlepiej przez kilka tygodni;
  • spray na ciało i odzież – schłodzony napar można przelać do butelki z atomizerem i rozpylić na skórze i ubraniu;
  • olejki eteryczne – skoncentrowany ekstrakt z czystka stosowany w dyfuzorach lub mieszany z olejami bazowymi (np. kokosowym) i nanoszony punktowo.

Warto jednak pamiętać, że czystek nie powinien być jedynym środkiem ochrony – jego działanie ma charakter wspomagający.

Naturalne środki na kleszcze kontra chemiczne repelenty

Choć chemiczne środki odstraszające kleszcze są uznawane za najskuteczniejsze, wiele osób poszukuje alternatyw wśród naturalnych preparatów. Poza czystkiem, popularne są też olejki z eukaliptusa cytrynowego, lawendy, geranium czy drzewa herbacianego. Ich skuteczność bywa zmienna, dlatego dobrze jest obserwować, co działa najlepiej w danym środowisku i na danym użytkowniku.

Co robić po ukąszeniu kleszcza?

Jeśli mimo środków ostrożności dojdzie do ugryzienia:

  1. Nie panikuj. Wyciągnij kleszcza jak najszybciej przy pomocy pęsety, chwytając go przy samej skórze i wyciągając powoli, bez skręcania.
  2. Zdezynfekuj miejsce ukąszenia.
  3. Obserwuj organizm – w przypadku pojawienia się rumienia wędrującego lub objawów grypopodobnych zgłoś się do lekarza.