Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Każdy pracownik etatowy w Polsce ma prawo do 20 lub 26 dni płatnego urlopu wypoczynkowego rocznie – w zależności od stażu pracy. Choć przepis ten obowiązuje od lat, wielu z nas nie wykorzystuje tego prawa w pełni. Często tłumaczymy się natłokiem obowiązków, brakiem możliwości kadrowych czy planami odkładanymi na „później”. Tymczasem regularne korzystanie z urlopu może działać jak naturalna terapia – łagodzi skutki przewlekłego stresu, wzmacnia odporność, a nawet zmniejsza ryzyko poważnych chorób.
Naukowcy nie mają wątpliwości: tydzień urlopu to absolutne minimum
Badanie opublikowane na łamach „Journal of Applied Psychology”, przytoczone przez Washington Post, dostarcza jasnych wniosków: aby osiągnąć realne korzyści zdrowotne, urlop powinien trwać przynajmniej siedem dni. Tyle wystarczy, aby ciało i umysł rozpoczęły proces regeneracji. U osób regularnie korzystających z krótkich urlopów ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego – grupy objawów zwiększających ryzyko chorób serca, cukrzycy i udarów – spada nawet o 25 proc.
Krótkie, ale częste urlopy pomagają zredukować poziom stresu, poprawiają jakość snu i wpływają na lepsze samopoczucie psychiczne. Profesor Brooks B. Gump z Uniwersytetu Syracuse wskazuje, że „wakacje działają jak bufor przed destrukcyjnym działaniem przewlekłego stresu i stanów zapalnych”.
Krótsze wypady na urlop też mają sens – liczy się oderwanie od rutyny
Nie masz możliwości wzięcia tygodnia wolnego? Nawet trzy lub cztery dni spędzone poza domem mogą zdziałać cuda. Krótka zmiana otoczenia pomaga przełamać monotonię codzienności, odciążyć psychikę i przestawić mózg na „tryb regeneracji”. Psychologowie są zgodni – odpoczynek od ekranów, telefonów, maili i codziennych zadań to klucz do wewnętrznej równowagi.
Jednocześnie warto zadbać o to, by podczas urlopu rzeczywiście odciąć się od pracy. Odbieranie służbowych telefonów czy sprawdzanie firmowej poczty sprawia, że wypoczynek staje się iluzoryczny, a regeneracja – niepełna.
Dłuższy urlop to dłuższe życie
Jeszcze bardziej spektakularne dane przynosi metaanaliza „Potrzebuję urlopu: metaanaliza urlopów i dobrego samopoczucia pracowników”, przygotowana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne. Według niej osoby, które regularnie, przynajmniej raz w roku, wyjeżdżały na urlop przez okres dziewięciu lat, żyły średnio o 20 proc. dłużej. Co więcej, śmiertelność z powodu chorób serca spadła u nich aż o 30 proc.
To nie jedyny plus. Regularny wypoczynek obniża ciśnienie krwi, reguluje poziom cukru i lipidów we krwi oraz pozytywnie wpływa na gospodarkę hormonalną. Mówiąc krótko: urlop to naturalny sposób na profilaktykę chorób cywilizacyjnych.
Urlop działa natychmiast, ale efekt nie trwa wiecznie
Efekty nawet dobrze zaplanowanego urlopu, według badań, utrzymują się średnio przez dwa do czterech tygodni po powrocie. To oznacza, że jednorazowy wyjazd raz w roku może nie wystarczyć, by skutecznie chronić się przed skutkami stresu zawodowego. Eksperci zalecają więc planowanie wypoczynku przynajmniej dwa razy w roku – jeden dłuższy urlop (minimum tydzień) i kilka krótszych, kilkudniowych przerw.
Dobrym pomysłem są także tzw. „mikroprzerwy” – czyli dni wolne pomiędzy intensywnymi projektami czy stresującymi wydarzeniami zawodowymi. Nawet przedłużenie weekendu o jeden dzień może przynieść wymierne korzyści.
Jak zaplanować urlop, żeby rzeczywiście wypocząć?
Warto przemyśleć, jak spędzamy czas wolny. Nie każdy wyjazd jest równie regenerujący. Urlop pełen napiętego grafiku zwiedzania, obowiązkowych atrakcji i logistycznych wyzwań może okazać się równie męczący jak praca. Dlatego coraz więcej osób decyduje się na slow travel, czyli spokojniejsze, bardziej uważne podróżowanie, nastawione na relaks, kontakt z naturą i wewnętrzne wyciszenie.
Z kolei osoby, które nie lubią wyjazdów, mogą skorzystać z tzw. staycation – urlopu spędzanego w domu lub w najbliższej okolicy. Najważniejsze to dać sobie przyzwolenie na odpoczynek, niezależnie od jego formy.