Łysienie plackowate lub inaczej alopecja (łac. Alopecia areata) to forma autoimmunologicznego wypadania włosów. Mimo, iż problem ten jest znany medycynie od dawna, to jego przyczyny nie zostały jeszcze w pełni rozpoznane, co przekłada się na niską skuteczność dostępnych metod leczenia.
W alopecji areata układ odpornościowy atakuje mieszki włosowe, co prowadzi do zahamowania wzrostu włosów i ich wypadania. Przyczyna tej autoimmunologicznej reakcji nie jest do końca zrozumiała, ale może być związana z genetyką oraz środowiskowymi czynnikami wyzwalającymi, takimi jak stres czy infekcje.
Jakie są rodzaje łysienia plackowatego?
Alopecia areata może występować w różnych postaciach:
Alopecia Areata (łysienie plackowate): Charakteryzuje się jednym lub kilkoma okrągłymi plamami łysienia na skórze głowy lub innych częściach ciała.
Alopecia Totalis: Całkowita utrata włosów na skórze głowy.
Alopecia Universalis: Całkowita utrata włosów na całym ciele.
Kto może zachorować na łysienie plackowate?
Choroba ta może dotykać osoby w każdym wieku, ale często pojawia się po raz pierwszy w dzieciństwie lub wczesnej dorosłości. Alopecia areata może mieć wpływ na poczucie własnej wartości i jakość życia osób dotkniętych chorobą, zwłaszcza, jeśli objawy są rozległe.
Całkowita utrata włosów może nastąpić szybko (w ciągu kilku tygodni) lub postępować przez wiele miesięcy lub nawet lat. Łysienie plackowate może występować u kobiet i mężczyzn w każdym wieku, ale najczęściej diagnozowana jest u młodych ludzi.
Leczenie alopecji areata może być trudne i różni się w zależności od osoby i stopnia zaawansowania choroby. Niektóre dostępne opcje leczenia obejmują miejscowe kortykosteroidy, terapie światłem oraz leki immunosupresyjne. W niektórych przypadkach włosy mogą odrosnąć samoistnie, ale choroba może mieć charakter nawracający. Wsparcie psychologiczne może być również ważnym elementem opieki dla osób z tą chorobą.
Chorowanie na alopecję areata może być trudne emocjonalnie i fizycznie. Dlatego tak ważne oprócz leczenia, które nie zawsze przynosi skutki, jest wsparcie psychologiczne i psychoterapeutyczne.
Czy łysienie plackowate może być chorobą genetyczną?
Wielu chorych obawia się, że w przyszłości choroba dotknie również ich dzieci. Jednakże, ponieważ jest to tak mało zbadana jednostka chorobowa, trudno jest określić jednoznacznie, czy rozwinie się ona również u dziecka. Są chorzy, których dzieci na tę chorobę nie zapadają w ogóle, a są i tacy, których dzieci zaczynają chorować we wczesnym lub dopiero w dojrzałym wieku. Rzadko, ale zdarza się też, że choroba dotyka najpierw dziecko (większa zapadalność w młodym wieku) a dopiero po wielu latach rodzica.
Naukowcy wierzą, że aby choroba się uaktywniła muszą zaistnieć jednocześnie różne czynniki (zarówno te genetyczne, jak i środowiskowe), więc nie jest to kwestia samego dziedziczenia genów.
Jak leczy się łysienie plackowate?
Nie ma jednego skutecznego sposobu leczenia łysienia plackowatego. Wykorzystywane są miejscowe preparaty sterydowe, w postaci maści, kremów, roztworów, jak również iniekcje doogniskowe. W bardziej zaawansowanych przypadkach choroby, w leczeniu stosowane są preparaty sterydowe doustne czy cyklosporyna A. U wielu pacjentów dobre efekty przynosi terapia DCPC. Początkowo pacjent jest uczulany na tę substancję, a następnie raz w tygodniu nanosi na skórę głowy odpowiednią ilość preparatu podaną we właściwym stężeniu. Ideą leczenia jest skierowanie odpowiedzi immunologicznej na stan zapalny skóry wywołany DCPC. Obecnie prowadzone są badania kliniczne nad inhibitorami JAK, stosowanymi także w osteoporozie, których efektem ubocznym jest odrost włosów.
Często bywa jednak tak, że żaden lek nie jest skuteczny a włosy na głowie nie odrastają do końca życia.
Czym zajmuje się Polskie Stowarzyszenie Alopecji?
Na całym świecie Alopecia Areata dotyka 2 proc. populacji. Rzadko występuje u dzieci poniżej 3 roku życia, natomiast aż 66% chorych ma mniej niż 30 lat, 20% zaś przekroczyło 40 rok życia.
3 sierpnia to Międzynarodowy Dzień Alopecji, który rozpoczyna tydzień i miesiąc świadomości o tej chorobie. W Polsce działa Polskie Stowarzyszenie Alopecji, które zrzesza osoby zmagające się z tą przypadłością. Co roku organizowane są spotkania dla dzieci oraz dorosłych, wydawane książki na temat alopecji m.in. bajki "Łysolka i długowłosy", "Wiewióreczka Tola", czy "Alopecjanki. Historie łysych kobiet". Alopecjanie biorą udział w kampaniach reklamowych i projektach fotograficznych.
Wszystko po to, by uświadamiać, że łysa głowa nie zawsze oznacza, że ktoś choruje na nowotwór a życie z alopecją, choć nie jest łatwe pod względem psychicznym, nie musi oznaczać wycofania się z życia zawodowego, realizowania swoich pasji, czy uprawiania sportów.