Gdy urodziłaś swoją ostatnią pociechę, pięć, dziesięć lat temu, a może jeszcze wcześniej? Wprawdzie nie jesteś wyjątkiem, ale to nie powinno Cię uspokoić. Choroba może dotknąć każdą kobietę, także Ciebie. Niestety, wiele przypadłości intymnych rozwija się przez długi czas skrycie. A gdy już się ujawnią, leczenie jest o wiele trudniejsze, a czasem nawet skazane na niepowodzenie. Dlatego lepiej nie czekać, aż pojawią się dolegliwości. Badaj się nawet wtedy, gdy nic Ci nie dolega.
Owszem, badanie ginekologiczne jest nieco krępujące. Warto jednak przełamać wstyd. Od tego bowiem może zależeć Twoje zdrowie, a nawet życie. Najlepiej wyznacz jeden dzień w roku, kiedy będziesz odwiedzać ginekologa, np. tuż po swoich urodzinach. Wtedy na pewno nie zapomnisz o badaniu.
Wykona cytologię
Dzięki temu prostemu badaniu udaje się wcześnie stwierdzić zmiany nowotworowe na szyjce macicy. Na raka szyjki macicy umiera prawie 2 tysiące Polek. Choroba może wystąpić w każdym wieku. Rozwija się średnio 10 lat i w początkowym okresie jest uleczalna. Przez długi czas nie powoduje jednak dolegliwości i wiele kobiet zbyt późno udaje się do lekarza. Na cytologię zgłaszaj się między 11. a 23. dniem cyklu. Przez dwie doby przed badaniem nie stosuj irygacji i środków nawilżających pochwę ani nie odbywaj stosunków. Raz na 3 lata można wykonać cytologię za darmo. Osoby między 25. a 59. rokiem życia zrobią to bez skierowania. Pozostałe panie na bezpłatne badanie muszą uzyskać skierowanie od lekarza.
W porę wykryje choroby intymne
Podczas badania ginekologicznego lekarz jest w stanie wykryć wiele chorób narządów kobiecych. Niektóre choroby intymne, np.: stany zapalne sromu, pochwy czy szyjki macicy, powodują dokuczliwe objawy (jak pieczenie, świąd, upławy), dlatego nie sposób ich przeoczyć. Wiele schorzeń jednak nie daje objawów lub są one niejednoznaczne, jak np. nieprawidłowe krwawienia czy bóle podbrzusza. Takie objawy często świadczą o mięśniakach czy endometriozie, ale podobnie mogą się objawiać o wiele groźniejsze schorzenia, takie jak nowotwór trzonu macicy czy jajników. Od wczesnego wykrycia choroby może zależeć Twoje życie!
W trakcie badania ginekolog ocenia położenie i wielkość narządów kobiecych. W ten sposób może stwierdzić np.: większe mięśniaki, torbiele lub guzy jajników czy obniżenie macicy. Ważną wskazówką bywa także ból występujący podczas badania. Na niektóre choroby mogą wskazywać zaburzenia miesiączkowania, np. przedłużone lub bardzo bolesne menstruacje często towarzyszą mięśniakom czy endometriozie. Z kolei trądzik czy nadmiar włosków na ciele świadczą o zaburzeniach hormonalnych. Dlatego w trakcie wizyty opowiedz lekarzowi o wszystkim, co wydaje Ci się nieprawidłowe.
Na badanie ginekologiczne możesz się zgłaszać w każdym dniu cyklu, poza miesiączką. Pamiętaj, by przed wejściem do gabinetu opróżnić pęcherz moczowy.
Fachowo skontroluje Twoje piersi
Badanie palpacyjne, czyli palcami, to podstawowa metoda wykrywania raka piersi. Nawet jeżeli co miesiąc sama kontrolujesz swoje piersi, co jakiś czas powinien zbadać je lekarz. Doświadczony specjalista jest w stanie wyczuć zmiany, które Ty możesz przeoczyć. Ryzyko zachorowania na raka piersi rośnie wraz z wiekiem. Na szczęście metody leczenia tego nowotworu są coraz skuteczniejsze. Jeeli nie ma przerzutów, szansa przeżycia 10 lat po terapii wynosi 80 proc. Palcami można wyczuć guzki o średnicy około 2 cm. W tym stadium choroba jest zwykle całkowicie uleczalna. U młodych kobiet badanie palpacyjne jest zwykle jedynym wykonywanym badaniem. USG czy mammografię zleca się tylko wtedy, gdy stwierdzone zostaną podejrzane zmiany.
Panie między 50. a 69. rokiem życia są w lepszej sytuacji - co 2 lata mogą bezpłatnie powtarzać mammografię. Na badanie palpacyjne zgłaszaj się tuż po miesiączce - pod koniec cyklu piersi często stają się obrzmiałe. Lekarz nie jest więc w stanie dokładnie ich skontrolować. Z kolei dla Ciebie badanie może być wówczas nieco bolesne.
Ułatwi wybór metody antykoncepcji
Jest wiele sposobów zapobiegania niepożądanej ciąży. Zanim się na któryś zdecydujesz, powinnaś skonsultować się z ginekologiem, gdyż nie wszystkie środki antykoncepcyjne są odpowiednie dla każdej kobiety. Poza tym część preparatów można kupić jedynie na receptę. Przy wyborze metody antykoncepcji trzeba wziąć pod uwagę wiele czynników. Innego zabezpieczenia potrzebujesz, jeżeli współżyjesz często, a innego, gdy masz sporadyczne stosunki. Twoje potrzeby zmieniają się też w miarę upływu lat, np. kiedy urodzisz dziecko i karmisz je piersią, jeżeli wystąpią u Ciebie pewne choroby, np. nadciśnienie, żylaki, cukrzyca, zaburzenia lipidowe.
Poproś lekarza, by dokładnie przedstawił Ci zalety, wady i przeciwwskazania każdego środka antykoncepcyjnego. Im lepiej je poznasz, tym łatwiej będzie Ci wybrać metodę, która będzie pasowała do Twoich potrzeb, temperamentu i światopoglądu. Pomoże złagodzić trudy menopauzy Okres menopauzy wiąże się z wieloma dolegliwościami. Jeżeli nie są one zbyt nasilone, możesz wypróbować preparaty dostępne bez recepty. Przy bardziej dotkliwych objawach środki te często okazują się nieskuteczne. Wówczas ulgę może przynieść hormonalna terapia zastępcza. Taką kurację prowadzi się pod okiem ginekologa.
Zanim lekarz przepisze Ci leki hormonalne, zleci wykonanie badań. Określi też, jak często powinnaś zgłaszać się na kontrole. Ginekolog zdecyduje, jakiej terapii potrzebujesz - ogólnej czy też miejscowej.
Jak często zgłaszać się do lekarza
Po raz pierwszy pójdź do ginekologa przed rozpoczęciem współżycia lub po ukończeniu 20 lat. Na wizyty kontrolne zgłaszaj się regularnie przez całe życie, nawet wtedy, gdy przestaniesz miesiączkować.
• Badanie ginekologiczne powtarzaj raz w roku. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza, gdy wystąpią jakiekolwiek dolegliwości, np.: upławy, pieczenie lub świąd sromu czy pochwy, zaburzenia miesiączkowania (krwawienia są długie, bolesne, występują między miesiączkami lub rzadziej niż co 35 dni, pojawią się ponownie po menopauzie), uczucie ciężaru lub bóle podbrzusza. Jeżeli ginekolog stwierdzi jakieś nieprawidłowości, zaleci ci dodatkowe badania, np. USG, kolposkopię.
• Na cytologię zgłaszaj się do 30. roku życia raz w roku. Później, gdy wyniki trzech kolejnych badań są prawidłowe, badanie można powtarzać co 2-3 lata (o ile ginekolog nie zaleci inaczej). Częstszym kontrolom powinny się poddawać panie, które są szczególnie zagrożone wystąpieniem raka szyjki macicy, np. zakażone wirusem HPV zwłaszcza typu 16 i 18.
• Piersi badaj sama co miesiąc. Raz w roku poproś ginekologa o wykonanie badania palpacyjnego. Między 40. a 50. rokiem życia zgłaszaj się na mammografię co 2 lata, później co roku.