To realizacja zapowiedzi papieża, że zajmie się coraz częstszą praktyką stwierdzania małżeństw rzymskokatolickich za nieważne. Od początku 2007 r. członkowie Roty zbadali 1679 wniosków o uznanie małżeństwa za nieważne. Wydali 262 werdykty, w 62 przypadkach stwierdzili anulowanie małżeństw. Przemawiając na uroczystości inauguracji roku sądowego w Watykanie, Benedykt XVI przestrzegał sędziów Roty przed niebezpieczeństwami, jakimi są "różnorodność kultur prawnych, z jakimi mają do czynienia, i form sądownictwa lokalnego odległych od nauki Kościoła w sprawie małżeństwa".

Był czy nie było ślubu?

"Nie ma czegoś takiego jak unieważnienie małżeństwa. Jest uznanie go za nieważne" - podkreśla bp Tadeusz Pieronek. W świetle prawa kanonicznego sakrament małżeństwa jest ważny, kiedy ślubowanie składają sobie dwie dorosłe, w pełni świadome i wolne osoby. Jeśli warunki są spełnione - małżeństwo jest ważne i nieodwołalne. Jeśli nie: sakrament w ogóle nie zaistniał. Co oznacza, że wierni mogą wstąpić w nowy związek. W jakich przypadkach można uznać małżeństwo za nieważne? "Są trzy główne przyczyny. Pierwsze to przeszkody zrywające, które powodują, że małżeństwa nie można zawrzeć. Drugie: brak woli, bo małżeństwo musi być zawarte dobrowolnie i świadomie. I wreszcie: braki formy prawnej" - wylicza bp Pieronek. Powodem może być np. zatajenie choroby psychicznej czy impotencji. Niezgodność charakterów małżonków już nie.

Na całym świecie, także w Polsce, coraz więcej związków uznawanych jest za zawarte w sposób nieważny z powodu "niedojrzałości emocjonalnej” małżonka lub "niezdolności do podjęcia obowiązków małżeńskich". Apel papieża o "sumienność i rygor" w rozpatrywaniu wniosków o unieważnienie małżeństwa to odpowiedź na ryzyko nadużywania tej procedury. Liczba wniosków o uznanie małżeństwa za nieważne w sądach kościelnych stale rośnie. W archidiecezji warszawskiej w 1981 r. uznano za nieważne 174 małżeństwa. W 2005 było ich już ponad 1100. Aż 90 proc. wszystkich spraw rozpatrywanych przez sądy kościelne dotyczy właśnie wniosków o anulowanie małżeństw.