Atak duszności pojawia się nagle, najczęściej pomiędzy godziną drugą a piątą nad ranem, może towarzyszyć mu uczucie ucisku w klatce piersiowej, ostry i suchy, trudny do opanowania kaszel, a także "granie w piersiach", czyli świszczący oddech. Atak mija i wszystko wraca do normy. Jeśli te duszności dokuczają rzadko, łatwo je zlekceważyć.

Oczywiście objawy takie nie zawsze muszą wskazywać na astmę, tak jak nie w każdym przypadku choroba ta równa się atakom duszności. Jednak, gdy mamy do czynienia z ciężką postacią schorzenia, ataki pojawiają się bardzo często, nawet codziennie. Trudno wówczas normalnie żyć. Astmatyków z zaawansowaną chorobą paraliżuje ciągły strach przed kolejnym napadem. Nie ruszają się z domu bez zapasu leków, wyrzucają z mieszkania wszystko, co może powodować alergie, więc ich mieszkania przypominają sterylnie czyste sale szpitalne. Tego wszystkiego można uniknąć, pod warunkiem, że odpowiednio wcześnie będzie postawiona diagnoza i rozpoczęte leczenie.

Zanieczyszczenie powietrza + stres

Na astmę cierpią i dzieci, i dorośli. Zwykle choroba ujawnia się wcześnie (w wieku przedszkolnym). Badania przeprowadzone w Klinice Immunologii, Reumatologii i Alergii Uniwersytetu Łódzkiego wykazały, że w samej Łodzi 1/3 dzieci ma objawy astmy. W dużych miastach zapada na nią o wiele więcej maluchów niż na prowincji. Statystycznie nieco częściej chorują dziewczynki. Astmę diagnozuje się też u młodych osób. I to coraz częściej (wyraźny wzrost zachorowań odnotowano w ciągu ostatnich 20 lat). Dlaczego?

Lekarze przypuszczają, że wiąże się to z coraz większym zanieczyszczeniem środowiska oraz ze zmianą stylu życia. Stres, pośpiech, praca do późna też mogą osłabiać układ oddechowy. Nic więc dziwnego, że astma stała się problemem przede wszystkim w Europie Zachodniej, USA i Japonii.

Choroba czy objaw innego schorzenia


Ostatnio wiele mówi się o tym, że astma sama w sobie nie jest chorobą a tylko objawem różnych schorzeń. To jednak zbyt śmiała hipoteza - twierdzi prof. dr hab. Marek Kowalski, kierownik Kliniki Immunologii, Reumatologii i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Astma jest chorobą, ale... Właśnie, jest jedno ale. Do
tej pory uważano, że jej powodem jest jedynie alergia wziewna lub pokarmowa. A tymczasem około 20-30 proc. astmatyków nie ma uczulenia na nic. Ataki duszności pojawiają się u nich najczęściej po wysiłku fizycznym, wyjściu na zimne powietrze, wdychaniu dymu papierosowego, oparów chemicznych (dezodorant). Kłopoty z oddychaniem prowokuje nawet gwałtowna reakcja emocjonalna, wybuch płaczu lub śmiechu... To odkrycie oznacza dla chorych, że astma będzie teraz dokładniej diagnozowana. A wczesne rozpoznanie tej choroby to podstawa skuteczniej terapii. Nowoczesne leki przeciwastmatyczne są już na tyle bezpieczne, że można je podawać nawet kobietom w ciąży!

Sztuka oddychania

Powietrze dostaje się do płuc przez tchawicę. Dalej przeprowadzają je oskrzela, które można porównać do układu rurek. Przypominają kształtem drzewo (stąd też medyczna nazwa drzewo oskrzelowe) złożone z coraz cieńszych gałęzi -kanalików. Od wewnątrz cały układ rurek wyścieła błona śluzowa wyposażona w mikroskopijne rzęski. One bez przerwy poruszają się niczym wiosła, od płuc w stronę gardła, by usunąć z oskrzeli wydzielinę z cząsteczkami kurzu.
Na samym końcu oskrzeli znajdują się miliony pęcherzyków płucnych przypominających woreczki, przez które tlen z wdychanego powietrza łącząc się z czerwonymi krwinkami przechodzi do krwi. Przy astmie oskrzela są bardzo wrażliwe. Jeśli podrażni je np. ostry zapach, mięśnie w oskrzelach i oskrzelikach nagle zwężają się, utrudniając przepływ powietrza i pojawia się uczucie duszności. Podrażnienie powoduje ciągły stan zapalny i obrzęk błony śluzowej, a to sprzyja tworzeniu gęstego, lepkiego śluzu. Ruchy rzęsek nie radzą sobie z jego usuwaniem i wydzielina zatyka oskrzeliki.

Z tą chorobą można normalnie żyć

Przyczyną astmy może być alergia wziewna lub pokarmowa (tak bywa często, ale nie zawsze!). Podłożem są też nawracające infekcje, szczególnie u dzieci oraz zażywanie niektórych leków (aspiryny, środków przeciwbólowych). Zdecydowanie rzadszą przyczyną są bakterie. To raczej wirusy wywołują i zaostrzają objawy choroby. Po rozpoznanie należy zgłosić się do alergologa i pulmonologa. Pacjentowi wykonuje się m.in. spirometrię i badanie czynności oddechowej. Diagnostyka jest szczególnie istotna u dzieci. Jeśli malec będzie odpowiednio leczony, astma może minąć bez śladu. U osób dorosłych w 90 proc. przypadków właściwie rozpoznana i leczona astma pozwala normalnie żyć.

Astma a migrena
Naukowcy z St. George Hospital w Londynie zbadali 130 tys. kobiet i mężczyzn. Okazało się, że wśród osób cierpiących na migreny ryzyko zachorowania na astmę wzrasta o 60 proc. Trwają badania nad wykryciem przyczyn tego związku.























Reklama