Nowa szkoła – niełatwy czas adaptacji
Przyjmuje się, że pełne oswojenie się dziecka z nową szkołą wymaga ok. 4 tygodni. W tym czasie uczeń wdraża się do nowej rutyny. Poznaje szkołę, nawiązuje znajomości, przyzwyczaja się do planu zajęć. Niestety, nie każda zmiana odbywa się płynnie, ale w większości przypadków adaptację można ułatwić i przyspieszyć.
Przed przekroczeniem szkolnego progu
Dużo dobrego można zdziałać na długo przed wejściem w nowe progi szkolne. Zadaniem rodzica jest przedstawienie nowej szkoły jako możliwości, a nie smutnego obowiązku. O nowej placówce można dziecku opowiedzieć, kierując jego uwagę na pozytywne elementy zmiany. Być może szkoła ma nowoczesne boisko, ciekawe laboratorium, albo dostęp do nietypowych zajęć. Ważne, by dziecko patrzyło na placówkę przez pryzmat ciekawości i nowinek.
Większość szkół posiada strony internetowe i kanały w socjal mediach – jest to okazja do przeglądu zdjęć, filmów, zobaczenia jak życie szkoły wygląda „od środka”. Wizualizacja życia (zabawy, pierwszych sukcesów) w nowej szkole zdecydowanie pomoże obniżyć stres. Kolejnym, obowiązkowym krokiem będzie skorzystanie z dni otwartych szkoły. O ile to możliwe, warto poznać nauczycieli, nawiązać rozmowę z rodzicami i pracownikami szkoły.
Przygotowanie mentalne i praktyczne do nowej szkoły
Strach przed niewiadomą można łagodzić ćwicząc z dzieckiem różne scenariusze i wyjaśniając dostępne rozwiązania:
- Co zrobisz, gdy zgubisz klucze?
- Czy pamiętasz kogo poprosić o pomoc w razie…?
- Czy wiesz jak wybrać numer do…?
- Czy pamiętasz, gdzie znajduje się sala…?
Zamiast mnożenia negatywnych scenariuszy warto pokazać, że dziecko lub nastolatek ma szeroką sprawczość i może poprosić dorosłego o pomoc. Praktyczne przygotowanie to m.in. przejście lub przejazd trasy z domu do szkoły. Na dobry początek warto również przygotować coś, co doda odwagi – akcesoria szkolne z ulubioną postacią z bajki, zabawny talizman "na szczęście", lunchbox z przysmakami.
Budowanie siatki socjalnej
Kluczowe dla udanej adaptacji w szkole mogą okazać się nowe, nawiązane znajomości – zarówno dziecka, jak i rodzica. Wykłady o pewności siebie nie będą tak skuteczne, jak nowy kolega, który ma podobne hobby czy koleżanka, z którą można poczekać na autobus. Warto wykorzystać każdą okazję do zapoznania się z nowym środowiskiem. Jeśli nie dni szkoły, to być może lokalna impreza – spotkanie rodziców, prezentacja zajęć, programy charytatywne, wolontariaty. Rozwiązaniem może okazać się samodzielna organizacja „spotkania zapoznawczego” rodziców (a przy okazji i dzieci).
Gdy dziecko źle czuje się w nowej szkole
Nieskuteczna adaptacja w szkole może być widoczna w zachowaniu dziecka. Warto zwrócić uwagę na takie objawy jak:
- unikanie kontaktu i rozmowy – dziecko nie chce opowiadać o zajęciach, nie chwali się zdobytymi ocenami,
- zmianę dotychczasowego zachowania – nagła zmiana charakteru, wybuchy złości, płaczliwość, drażliwość,
- wycofanie, izolacja,
- objawy psychosomatyczne – ból brzucha, zaburzenia odżywiania (np. nagły brak apetytu), bóle głowy,
- chroniczne zmęczenie,
- zaburzenia cyklu snu,
- opóźnianie przez dziecko czasu przygotowania i wyjścia do szkoły.
Spokojna rozmowa i rozeznanie tematu to pierwszy krok. Należy dociec, czy strach przed nową szkołą jest ogólny, czy dotyczy np. konkretnej osoby lub negatywnego wydarzenia. W razie wątpliwości warto poprosić o pomoc wychowawcę klasy, pedagoga lub szkolnego psychologa.