Kontroluj się! Oto nowe rodzaje uzależnień, które łatwo przeoczyć

Eksperci podkreślają, że problem związany ze wszystkimi uzależnieniami jest taki sam – to przymus poddawania się określonym nawykom czy zachowaniom. Najpierw robimy to jedynie dla przyjemności i relaksu, później z powodu konieczności zagłuszenia tzw. zespołu odstawienia.

– Tak naprawdę można się uzależnić od wszystkiego, co daje człowiekowi przyjemność, a z drugiej strony obniża poziom napięcia i daje poczucie ulgi. Dzisiaj mówimy o uzależnieniach związanych z różnymi dziedzinami życia. Można się na przykład uzależnić od opalania w solarium, od zakupów, od seksu – to czynniki które są znane. Ale też można się uzależnić od zdrowego trybu życia, od intensywnych ćwiczeń fizycznych. Jeżeli będziemy to powtarzać w celu odczucia ulgi czy też będziemy regulować w ten sposób swoje emocje, to możemy się od tego uzależnić – mówi agencji Newseria Anna Skobiej, specjalista terapii uzależnień Sensity.

Jednym z przykładów nowego uzależnienia jest ortoreksja, czyli obsesja na punkcie zdrowego odżywiania. Dieta ortorektyka oparta jest na produktach najwyższej jakości i jakiekolwiek kompromisy żywieniowe są wykluczone. Taki osoby stopniowo ograniczają swoją dietę doszukując się w kolejnych produktach spożywczych niepożądanych składników i konserwantów, przez co znacząco zubażają swój jadłospis, doprowadzając do poważnych niedoborów.

Dużym problemem może być również nałogowe dbanie o swój wygląd. Bigoreksja dotyczy głównie młodych mężczyzn, którzy obsesyjnie dbają o swoje mięśnie i są stałymi bywalcami siłowni. Ich rozkład dnia podporządkowany jest godzinom ćwiczeń i godzinom posiłków. Stale poddają ocenom własne ciało, ważą się, mierzą bicepsy, klatkę piersiową oraz inne mięśnie i są wiecznie niezadowoleni ze swojego wyglądu. Nie przyjmują do wiadomości, że budowa ciała jest w znacznym stopniu zdeterminowana genetycznie i modelowanie sylwetki poprzez ćwiczenia ma swoje granice.

Terapeuci podkreślają, że coraz więcej ludzi dotkniętych jest problemem tzw. nowych uzależnień. Nie są one związane z jakąś konkretną substancją chemiczną, a raczej z czynnością, od której można się uzależnić.

– Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z uzależnieniem od substancji, czy z uzależnieniem od zachowań, ma to wszystko związek z odczuwaniem subiektywnej przyjemności – mówi Anna Skobiej.

Pewne czynności mogą uzależniać, gdyż ich wykonywanie sprawia nam przyjemność poprzez pobudzanie wydzielania dopaminy, nazywanej również "hormonem szczęścia".

– W naszym mózgu obszarem, który zajmuje się nagrodą, jest obszar nazywany układem nagrody, on ewolucyjnie został wykształcony do tego, żebyśmy mogli powtarzać pewne czynności, które pozwolą nam na przetrwanie, one mają nas motywować do działania – na przykład po zapaleniu papierosa, wzrost dopaminy sięga 200 proc. Więcej dopaminy, to więcej szczęścia, przyjemności. W przypadku amfetaminy to tysiąc razy więcej dopaminy w naszym organizmie, co powoduje, że mózg jest bardzo zainteresowany tym, żebyśmy powtarzali te czynności – tłumaczy Anna Skobiej.

Nowe uzależnienia często są bagatelizowane i niediagnozowane, a nawet akceptowane społecznie, mimo że są nie mniej niszczące niż narkomania czy alkoholizm. Wszelkie uzależnienia mają bowiem destrukcyjny wpływ na nasze zdrowie, na obszar emocjonalny, poczucie wartości, funkcjonowanie w społeczeństwie i relacje z innymi ludźmi.