Problemy z prostatą (nazywaną gruczołem krokowym lub sterczem) zaczynają się zwykle po 50. roku życia. Pewne choroby mogą jednak wystąpić i u młodych mężczyzn.

Co powoduje kłopoty z prostatą?

Najczęściej są one skutkiem łagodnego przerostu, tzw. gruczolaka prostaty. Nie jest to w zasadzie choroba, lecz dolegliwość wynikająca ze zmian zachodzących z wiekiem w organizmie. Inną dokuczliwą, choć niezagrażającą zdrowiu przypadłością jest zapalenie gruczołu krokowego. Poważną chorobą jest natomiast rak prostaty.

Dlaczego prostata się rozrasta?

Reklama

Gruczoł krokowy jest częścią męskich narządów płciowych. Kiedy funkcja rozrodcza się kończy, staje się on niepotrzebny i wyrodnieje. Nie byłoby to problemem, gdyby nie położenie prostaty. Obejmuje ona cewkę moczową, dlatego rosnąc, może się wokół niej zaciskać i zaburzać oddawanie moczu. Nie u każdego mężczyzny występuj jednak dolegliwości. Gdy gruczoł rośnie na zewnątrz, a nie w kierunku cewki moczowej, nawet przy dużym przeroście nie występują problemy.

Czy z łagodnego przerostu prostaty może rozwinąć się rak? Nie, są to dwa różne schorzenia, które rozwijają się w innych miejscach prostaty. Gruczolak powstaje w części środkowej, a rak zwykle w zewnętrznej otoczce. Obie choroby mogą się jednak rozwijać jednocześnie. Z tego względu nawet panowie, których operowano z powodu łagodnego przerostu prostaty, są zagrożeni rakiem tego gruczołu. Podczas operacji usuwa się jedynie gruczolaka, a właściwy stercz pozostaje.

Dlaczego łagodny przerost prostaty trzeba leczyć?

Reklama

Nieleczona choroba może doprowadzić do znaczących powikłań ogólnoustrojowych, np. wodonercza i w konsekwencji mocznicy. Przy łagodnym przeroście prostaty zwykle wystarczą leki. Obecnie dysponujemy bardzo skutecznymi lekami z grupy alfa-blokerów. Jedynie u około 30 proc. pacjentów konieczna bywa operacja.

Czy rak prostaty jest uleczalny?

Tak. We wczesnym stadium chorobę można całkowicie wyleczyć. Usuwa się wtedy całą prostatę wraz z okalającymi ją tkankami. Gdy komórki rakowe rozprzestrzeniły się poza gruczoł, stosuje się naświetlania lub hormonoterapię. Skuteczność leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby i jej zjadliwości. U niektórych pacjentów (szczególnie starszych) rak rozwija się powoli i przeżywają oni wiele lat.

Z czego powstaje stan zapalny?

Najczęściej wywołują go bakterie, które są przenoszone drogą płciową. Duża swoboda seksualna sprawia, że coraz więcej młodych mężczyzn cierpi na tę przypadłość. Rzadziej zdarzają się niebakteryjne zapalenia, jednak ich przyczyny są często trudne do ustalenia. Jak się leczy zapalenie prostaty? Panowie, którzy nabawili się zapalenia prostaty, zwykle cierpią na nie do końca życia. Leczenie jest trudne, bo prostatę oplatają końcowe odcinki naczyń krwionośnych (sieć naczyń włosowatych). Nim antybiotyk do niej dotrze, jest w stężeniu śladowym i nie ma mocy leczniczej. Niestety, próby wstrzykiwania leku bezpośrednio do stercza też okazały się nieskuteczne. By zapobiec nasilaniu się dolegliwości, należy unikać przechłodzenia organizmu i pokarmów drażniących prostatę.

Co można zrobić, by nie była przyczyną dolegliwości?

Niezbędne są badania profilaktyczne. Łagodny przerost i rak prostaty przez długi czas nie powodują dolegliwości. Można je jednak wykryć już we wczesnym stadium dzięki prostym badaniom. Gdy Twój partner ukończy 50 lat, dopilnuj, by nie zaniedbywał wizyt u urologa. Badanie per rectum, czyli palcem przez odbyt. Ponieważ prostata sąsiaduje z odbytnicą, łatwo ją skontrolować od tej strony. Podczas badania lekarz może wyczuć, czy gruczoł krokowy nie jest powiększony, czy nie ma na nim żadnych stwardnień bądź guzków. Choć badanie nie jest zbyt przyjemne, każdy mężczyzna powinien zgłaszać się na nie co roku.

Badanie USG. Zwykle zleca się je, gdy stan prostaty podczas badania per rectum budzi wątpliwości lub pacjent odczuwa dolegliwości. USG wykonuje się przy pełnym pęcherzu i po oddaniu moczu. Dzięki temu wiadomo, czy pęcherz jest całkowicie opróżniany, a jeżeli nie - ile moczu w nim zalega.

Oznaczenie poziomu PSA. Podczas tego badania sprawdza się poziom białka PSA w pobranej próbce krwi. Białko to jest produkowane przez komórki nabłonka prostaty i wydzielane do nasienia. Przy chorobach prostaty, takich jak stan zapalny, łagodny przerost czy rak, białko to przedostaje się do krwi. W przypadku raka poziom PSA wzrasta najbardziej. Dlatego gdy wynik przekracza 4.0 ng/ml, wykonuje się dodatkowe badania. Po raz pierwszy poziom PSA należy zbadać po ukończeniu 50. r. ż. Jedynie panowie, w których rodzinie były przypadki raka prostaty, powinni zgłosić się na badanie po 40. r. ż. Na podstawie wyniku lekarz decyduje, jak często należy powtarzać badanie.

Biopsja. Przy podejrzeniu nowotworu pobiera się komórki prostaty do badania histopatologicznego.

Te objawy powinny cię zaniepokoić

Jeżeli twój partner uskarża się na którąś z poniższych dolegliwości, nakłoń go do wizyty u urologa:
- wąski lub słaby strumień podczas oddawania moczu;
- częste oddawanie moczu, szczególnie w nocy;
- naglące parcia na pęcherz;
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza;
- konieczność oczekiwania na rozpoczęcie oddawania moczu, zatrzymywanie strumienia i ponowne rozpoczynanie mikcji;
- dyskomfort lub ból podczas oddawania moczu oraz przy wytrysku;
- ostry ból w dole brzucha, krocza lub odbytu;
- obecność krwi w moczu lub spermie;
- zatrzymanie moczu.








Udane pożycie

Panowie powinni regularnie, choć z umiarem, uprawiać seks. Zarówno długa abstynencja seksualna, jak i intensywne współżycie wpływają niekorzystnie na stan prostaty. Mężczyźni, którzy często zmieniają partnerki, powinni używać prezerwatywy. To zmniejszy ryzyko zakażenia się bakteriami wywołującymi stan zapalny.

Odpowiednia dieta

Sposób odżywiania wpływa na funkcjonowanie wszystkich narządów, także prostaty. Niewłaściwa dieta może sprzyjać wystąpieniu chorób tego gruczołu lub nasilać ich objawy.

1. Właściwe proporcje. W codziennym jadłospisie powinny dominować warzywa, produkty pełnoziarniste i owoce. Z mięs zaleca się chude gatunki (np. drób, cielęcinę) i ryby. należy natomiast ograniczyć tłuste mięsa, które obfitują w niezdrowe kwasy tłuszczowe.
2. Dobroczynne pestki dyni. Zawarte w nich fitosterole mogą zmniejszać ryzyko chorób prostaty. By rzeczywiście pomogły, panowie powinni je jadać już od wczesnej młodości.
3. Przy chorobach prostaty należy unikać ostrych przypraw, kawy i innych napojów z kofeiną, alkoholu. Podrażniają one gruczoł krokowy i mogą nasilać dolegliwości. U panów z gruczolakiem nadużycie alkoholu może się skończyć zatrzymaniem moczu, co wymaga opróżnienia pęcherza przez cewnik w szpitalu.