Czym właściwie jest tran z wątroby dorsza
Tran to olej pozyskiwany z wątroby dorsza atlantyckiego, bogaty przede wszystkim w:
- kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA i DHA),
- witaminę A,
- witaminę D.
Połączenie tych składników odpowiada za jego działanie na odporność, układ nerwowy i ogólne samopoczucie. W PRL wydawano go masowo dzieciom jako profilaktykę krzywicy i infekcji. Był dostępny w aptekach i przychodniach, a w wielu domach obowiązywała „łyżka tranu dziennie”, choć smak był legendarnie nienajlepszy.
Dziś dostępne preparaty są oczyszczone, mają łagodniejszy aromat i lepszą jakość niż te sprzed lat. Dostępne są nie tylko w płynie, ale i w kapsułkach.
Dlaczego tran wspiera odporność
Kwasy omega-3 działają przeciwzapalnie, a witamina D reguluje pracę układu odpornościowego. To połączenie szczególnie cenne jesienią i zimą.
Tran może zmniejszać podatność na infekcje, wspierać organizm w okresach przesileń, uzupełniać niedobory witaminy D, które dotyczą dużej części populacji. Właśnie z tego powodu przez lata stosowano go u dzieci. Działanie wzmacniające odporność było najważniejszym argumentem.
Tran wspiera pamięć i koncentrację
DHA, jeden z głównych składników omega-3, jest niezbędny dla prawidłowej pracy mózgu. Badania naukowe potwierdzają, że:
- wspiera procesy uczenia się,
- poprawia pamięć operacyjną,
- może łagodzić spadki koncentracji,
- wpływa pozytywnie na funkcje poznawcze w starszym wieku.
Z tego powodu tran jest często polecany seniorom, osobom uczącym się i wszystkim, którzy mają duże obciążenie intelektualne.
Tran poprawia nastrój i działa stabilizująco
Kwasy tłuszczowe Omega-3 od lat są łączone z:
- łagodzeniem objawów obniżonego nastroju,
- stabilizacją emocjonalną,
- zmniejszeniem objawów zmęczenia i znużenia.
To nie przypadek, że stosowanie tranu część osób kojarzy z poprawą samopoczucia zimą, gdy brakuje światła i spada poziom witaminy D. Dzieje się tak, ponieważ kwasy tłuszczowe Omega-3 regulują pracę neuroprzekaźników, zmniejszają stany zapalne w układzie nerwowym, poprawiają elastyczność błon komórkowych neuronów.
Dla kogo tran jest szczególnie wskazany?
Tran polecany jest dla dzieci (dawkę kontroluje lekarz), dla dorosłych pracujących umysłowo, seniorów dbających o pamięć i odporność, osób z niedoborem witaminy D, osób z osłabioną odpornością, ludzi z dietą ubogą w tłuste ryby.
W grupie 60+ to jeden z najskuteczniejszych naturalnych sposobów na wspomaganie odporności i pracy mózgu, o ile nie ma przeciwwskazań.
Niestety, tran nie jest dla każdego
I tu jest najważniejsza część. Ze względu na wysoką zawartość witaminy A i D, tran może zaszkodzić przy pewnych chorobach lub stosowanych lekach. Kto nie powinien go stosować:
- osoby z hiperkalcemią (zbyt wysoki poziom wapnia we krwi),
- osoby z kamicą nerkową i chorobami nerek,
- osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe (omega-3 mogą nasilać działanie),
- osoby z chorobami wątroby,
- kobiety w ciąży - ze względu na ryzyko nadmiaru witaminy A (stosowanie tylko po konsultacji z lekarzem!),osoby przyjmujące suplementy z witaminą A lub D (ryzyko przedawkowania).
Tran, choć naturalny, zawiera duże dawki witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, kumulują się one w organizmie, więc nie wolno stosować go „na własną rękę”, gdy przyjmuje się inne suplementy lub leki. Zawsze trzeba pamiętać o konsultacji z lekarzem.
Jak wybrać tran dobrej jakości
Przy zakupie tranu warto zwrócić uwagę, aby preparat był:
- pozyskany z wątroby dorsza atlantyckiego (a nie z innych ryb),
- oczyszczony z metali ciężkich,
- z odpowiednią dawką DHA, EPA, witaminy A i D.
Jakość robi ogromną różnicę. Dawniej niestety z jakością tranu było różnie, szczególnie jeżeli chodzi o zawartość metali ciężkich.