Sezon urlopowy właśnie startuje i wyraźnie widać, że w tym roku Polacy chcą „odbić” sobie covidowe ograniczenia turystyczne z poprzednich lat. Aż 40% z nas deklaruje, że planuje wypoczynek za granicą[1]. Z takich wyjazdów, oprócz pięknych wspomnień, większość podróżnych będzie chciała również przywieźć pamiątki dla siebie oraz prezenty dla bliskich. Tymczasem niewielu z nas wie, że przewóz nawet tak „niewinnie” wyglądających przedmiotów, jak egzotyczna odmiana storczyka, pudełeczko kawioru, skórzana torebka, muszelka z plaży czy zapasowy kanister paliwa, może się skończyć grzywną w wysokości nawet kilku tysięcy złotych!

Reklama

Wartość pamiątek z zagranicy a konieczność ich oclenia

Jako obywatele Unii Europejskiej oraz strefy Schengen, zdążyliśmy już się przyzwyczaić, że przy turystycznym powrocie z wielu krajów, korzystamy z ułatwień: na granicach pomiędzy państwami należącymi do Schengen, nie są sprawdzane nasze dokumenty, unikamy też żmudnego stania w kolejkach do odpraw paszportowych. Ale wracając do Polski spoza terenu UE, czyli tzw. „kraju trzeciego”, musimy pamiętać, że możemy zostać poddani kontroli celnej, a prawo szczegółowo określa, co i w jakiej ilość możemy wwieźć. Pierwsza rzecz, o której należy wiedzieć, to fakt, że co do zasady, towary kupione poza UE, ale przeznaczone na użytek własny oraz na prezenty, są zwolnione z opłat celnych i podatkowych, ale uwaga – tylko w ramach określonych limitów i duże znaczenie ma tutaj środek transportu, jakim podróżujemy:

Bez dodatkowych opłat przywieziemy spoza UE towary o wartości:

  • do 300 euro – jeśli podróżujemy samochodem lub pociągiem.
  • do 430 euro – jeśli podróżujemy samolotem lub statkiem.

Jeżeli więc w naszym bagażu podręcznym znajdą się przedmioty, których wartość przekroczy te kwoty, musimy zgłosić je do oclenia na przejściu granicznym lub w porcie lotniczym. Jeśli tego nie zrobimy, a podczas kontroli funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej odkryją w naszym bagażu nadmiarowy, niezgłoszony towar, zostaną na nas nałożone dodatkowe opłaty. Co istotne, ocleniu nie podlegają rzeczy, które nabyliśmy w terminalu, w sklepie bezcłowym.

– Limit 300 lub 430 euro po przeliczeniu na złotówki może wydawać się dość duży, ale czasem wystarczy jedna butelka droższych perfum lub kilka sztuk markowej odzieży, których cen nie zsumujemy i już musimy się liczyć nie tylko z opłatą należnego podatku i cła, ale także możliwą karą za niezgłoszenie towarów, co jest już uznawane za wykroczenie skarbowe. Dolna granica grzywny za takie uchybienie to w bieżącym roku 301 zł, a górna aż 60 200 zł – przy czym wysokość kary zależy oczywiście od wagi uchybienia[2]. I tak niestety – przez zbytni pośpiech lub niewiedzę na temat obowiązujących przepisów, z miejsca kontroli możemy odjechać z długiem celno-skarbowym. Dlatego za każdym razem podczas powrotu zliczajmy dokładnie wartość kupionych przedmiotów, żeby wiedzieć, czy nie przekraczamy dopuszczalnych norm. Na wszelki wypadek miejmy przy sobie odpowiednie paragony, które poświadczą zakup przedmiotów za deklarowaną cenę – radzi Beata Puchalska, ekspert Intrum.

Zakazane jedzenie, rośliny i ozdoby, czyli jak nie zostać… wakacyjnym przemytnikiem?

Reklama

Żywnością, która może być szczególnie „drogą” pamiątką z wakacji jest np. kawior: legalne w bagażu jest tylko opakowanie do 125 g i koniecznie opatrzone oryginalną banderolą, przy czym kawioru z ryb jesiotrowatych nie można w ogóle przewozić, ponieważ są zagrożone wyginięciem. Jeśli już mowa o produktach odzwierzęcych, należą do nich także wszelkie wyroby ze skóry naturalnej oraz ozdoby z kości zwierząt. Jeśli jako pamiątka z wycieczki zamarzy nam się np. elegancka torebka lub para butów z skóry naturalnej, koniecznie upewnijmy się, że nie są wykonane ze skóry zwierząt zagrożonych wyginięciem i kupujmy je nie na przypadkowych bazarkach, a w miejscach, które wydają certyfikat pochodzenia materiału. To samo dotyczy biżuterii – kolczyki, naszyjniki czy wisiorki choćby z piórem ptaka chronionego albo muszelką koralowca, mogą obciążyć nas dotkliwą karą pieniężną. To samo dotyczy chronionych gatunków roślin: bardzo może zaskakiwać np. kara pieniężna za przewożenie pewnych odmian storczyków i kaktusów: obojętnie czy kupionych w sklepie w jakimś egzotycznym kraju, czy pozyskanych tam z natury. Dlatego warto zapoznać się ze szczegółową listą gatunków zagrożonych wyginięciem: regulują to postanowienia Konwencji Waszyngtońskiej – CITES.

– Warto wiedzieć, że jeśli w naszym bagażu, nawet bez złych intencji, znajdzie się jedna z powyższych rzeczy, to w świetle prawa niechcący staniemy się „wakacyjnymi” przemytnikami. I jakkolwiek zabawnie by to nie brzmiało, grozi szeregiem dotkliwych konsekwencji finansowych i prawnych: po pierwsze taki przedmiot zostaje skonfiskowany i zatrzymamy w depozycie na granicy, co znaczy, że przepada. Po drugie: dodatkowo możemy zostać obciążeni grzywną, której wysokość wyznacza sąd, a zanim ją ustanowi, to wcześniej możemy być zmuszeni zapłacić pewną kwotę na poczet przyszłej kary. Nierzadko dla takich nieświadomych podróżnych kończy się to kosztami rzędu kilku tysięcy złotych – podkreśla Beata Puchalska, ekspert Intrum.

Tytoń, alkohol i paliwo – o tych ograniczeniach każdy słyszał, ale nie każdy dobrze je zna!

W przypadku wyrobów tytoniowych i alkoholowych, większość z nas jest świadoma, że podlegają szczególnym normom w transporcie, ale nie każdy wie, że ilości poszczególnych towarów zależą tu od całego szeregu różnych warunków: nie tylko od środka transportu, ale też gatunku produktu w ramach każdej z kategorii i tego, jaką „kombinację” ładunku będzie zawierał nasz bagaż. Na opłaty możemy się narazić, gdy przywozimy spoza UE więcej niż:

  • 1 litr wyrobów spirytusowych o obj. alkoholu powyżej 22% i
  • 2 litry wina alkoholizowanego lub wina musującego (poniżej 22%) i
  • 4 litry wina niemusującego i
  • 16 litrów piwa.

Jeśli chodzi natomiast o wyroby tytoniowe, to są objęte odrębnym limitem, w zależności od tego, czy przewozimy je drogą lądową, czy morską lub lotniczą.

W transporcie lądowym dozwolone jest:

  • 40 szt. papierosów albo
  • 20 szt. cygaretek albo
  • 10 szt. cygar albo
  • 50 g tytoniu.

Natomiast w transporcie morskim oraz lotniczym „pamiątek” tytoniowych możemy przywieźć więcej:

  • 200 szt. papierosów albo
  • 100 szt. cygaretek albo
  • 50 szt. cygar albo
  • 250 g tytoniu.

– Większość z nas zdaje sobie sprawę, że wymienione wyroby akcyzowe stanowią jedne z najmocniej opodatkowanych towarów i podlegają z tego tytułu szczególnej kontroli. Ale „połapanie” się w normach może być kłopotliwe, np. gdy zabieramy po trochu różnych towarów tytoniowych i alkoholowych, i łatwo wtedy o nieumyślną pomyłkę w określeniu, czy jeszcze mieścimy się w całościowym dozwolonym limicie, czy nie. Jak pokazuje praktyka, są też przypadki, że wśród dłużników celno-skarbowych niechcący znalazła się para narzeczeńska, która postanowiła przywieźć z wakacji we Francji duży zapas gatunkowych win na swoje wesele i nie była świadoma dopuszczalnych norm, a także nie posiadała koniecznych dowodów ich zakupu – ostrzega Beata Puchalska, ekspert Intrum.

A co powinniśmy wiedzieć o przewozie paliwa, które także jest towarem akcyzowym? Oczywiście opłatom nie podlega zawartość baku. Możemy też przewieźć zapas, ale tutaj uwaga na kolejny „haczyk” – aby nie narazić się na dodatkowe opłaty, pilnujmy, aby jego objętość nie przekraczała 10 litrów.

Brak zgłoszenia przewozu dużych środków pieniężnych także grozi grzywną

Istotne regulacje dotyczą też przewożenia przez granicę naszego państwa środków płatniczych[3]. Jeśli wracamy do Polski bezpośrednio z innego państwa należącego do Schengen, nie musimy nic zgłaszać. Ale jeśli wracamy z kraju spoza strefy, pisemnego zgłoszenia celnego musimy dokonać, jeśli wieziemy środki płatnicze w kwocie równej lub większej niż 10 000 euro lub ich równowartość w innej walucie. Musimy także zgłosić złoto lub platynę dewizową, niezależnie od wartości.

– Jeśli zaniechamy zgłoszenia, musimy być świadomi, że popełniamy wykroczenie skarbowe, za co grozi grzywna, która może sięgnąć aż 50% przewożonej kwoty, a w dodatku niezgłoszone środki zostaną skonfiskowane na granicy do wyjaśnienia sprawy. Łatwo policzyć, że przy tak dużych sumach nasze finansowe straty sięgną od kilkudziesięciu tysięcy złotych wzwyż, w zależności od tego, jak duża była niezgłoszona kwota. Dodatkowo nie wszyscy turyści wiedzą, że zgłoszeniu i sumowaniu w ramach limitu podlegają też weksle czy czeki oraz środki na karcie przedpłaconej, czyli niespersonalizowanej karcie przechowującej wartość pieniężną, ale niepowiązanej z żadnym rachunkiem bankowym. Zgłoszeniu nie podlegają natomiast karty płatnicze przypisane do naszych rachunków bankowych, dlatego jeśli wracamy z zagranicy, nie tylko z wakacji, ale także np. z pracy, gotówkę lepiej wpłaćmy na konto, wtedy nie będą nas dotyczyły opłaty celne czy ryzyko grzywny i w prosty sposób zabezpieczymy nasze finanse – doradza Beata Puchalska.

Jak widać, niewiedza o obowiązujących przepisach prawa celnego i dewizowego, może skutkować poważnym uszczupleniem naszego budżetu. Dlatego przed wyjazdem za granicę, zapoznajmy się z przepisami i zadbajmy o to, by z wakacji wrócić z pięknymi wspomnieniami, a nie grzywną do spłaty.

[1] Badanie przeprowadzone na początku 2022 r. przez Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna na zlecenie portalu wakacje.pl.

[2] Wysokość grzywien za wykroczenia i przestępstwa skarbowe można sprawdzić np. tu: https://www.frr.pl/news/1253/grzywny-za-przestepstwa-i-wykroczenia-skarbowe-w-2022-r.

[3] Zasady przewozu przez granicę państwową Polski (UE) wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych określają przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe.