rozwiń ›

Cukrzyca – co to właściwie jest?

Cukrzyca to choroba metaboliczna, w której organizm ma problem z regulacją poziomu glukozy we krwi. Cukier nie przedostaje się do wnętrza komórek, co powoduje jego nadmierne krążenie we krwi.

Reklama

Istnieją dwa typy cukrzycy

Wyróżnia się dwa główne typy cukrzycy – typ I i typ II. Choć mechanizmy choroby są podobne, różnią się przyczynami i przebiegiem.

Cukrzyca typu I

Cukrzyca typu I, nazywana insulinozależną lub młodzieńczą, najczęściej występuje u dzieci i młodzieży. Może dotyczyć nawet osób szczupłych, aktywnych i zdrowo odżywiających się. Choroba rozwija się w wyniku autoagresji – układ odpornościowy niszczy komórki trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. Bez tego hormonu organizm nie jest w stanie prawidłowo przetwarzać glukozy.

Co warto wiedzieć o cukrzycy typu I?

  • Nie można jej zapobiec.
  • Nie da się jej wyleczyć – trwa przez całe życie.
  • Przyczyny jej występowania nie są do końca znane.
  • Może mieć podłoże genetyczne, ale nie jest to regułą.
  • Wymaga codziennego podawania insuliny.
  • Konieczne jest przestrzeganie zasad diety i regularne monitorowanie poziomu cukru.

Cukrzyca typu II

To choroba cywilizacyjna, której rozwój w dużej mierze zależy od stylu życia. Nie jest wrodzona, ale skłonność do niej może być dziedziczna. Jeśli w rodzinie występują przypadki cukrzycy, warto szczególnie zadbać o zdrową dietę i aktywność fizyczną.

Najczęstsze przyczyny cukrzycy typu II:

  • Nadwaga i otyłość.
  • Nadmierne spożycie cukru i żywności wysokoprzetworzonej.
  • Brak aktywności fizycznej.
  • Nieprawidłowa dieta bogata w węglowodany proste i tłuszcze.
  • Zaniedbanie badań profilaktycznych.

W cukrzycy typu II kluczowym problemem jest insulinooporność – organizm produkuje insulinę, ale tkanki stają się na nią niewrażliwe. Nadmierna masa ciała zwiększa to zjawisko, dlatego tak ważne jest dbanie o zdrową wagę.

Cukrzyca u dzieci - objawy ujawniają się w nocy

Wczesne rozpoznanie choroby ułatwia jej kontrolowanie i pozwala uniknąć poważnych powikłań. Warto zwrócić uwagę na następujące symptomy:

  • Wzmożone pragnienie, również w nocy.
  • Częste oddawanie moczu, również nocne.
  • Nagła utrata masy ciała.
  • Osłabienie, senność, chroniczne zmęczenie.
  • Nieprzyjemny zapach acetonu z ust.
  • Infekcje intymne i nietypowe zakażenia (np. zapalenie gardła bez gorączki).
  • Suchość skóry i błon śluzowych.
  • Zapadnięte gałki oczne – objaw znacznego odwodnienia.

Ważne! W okresie dojrzewania może występować łagodne podwyższenie poziomu cukru we krwi (hiperglikemia poranna), co nie zawsze oznacza cukrzycę. Regularne badania pomagają jednak wykryć chorobę na wczesnym etapie.

Jak potwierdzić cukrzycę?

Lekarz pierwszego kontaktu przeprowadza wywiad, mierzy ciśnienie, wagę i zleca podstawowe badania. Jeśli wyniki wskazują na cukrzycę, kieruje do diabetologa, który wprowadza odpowiednie leczenie.

Czy można zapobiec cukrzycy u dzieci?

W przypadku cukrzycy typu I nie ma skutecznych metod profilaktyki, ale typowi II można przeciwdziałać.

Najważniejsze czynniki ryzyka:

  • Nadwaga i otyłość.
  • Niska aktywność fizyczna.
  • Dieta bogata w cukry i tłuszcze trans.
  • Brak warzyw i owoców w codziennym menu.

Aż 22% dzieci i młodzieży w wieku 9-18 lat ma nadwagę lub otyłość, co jest głównym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu II.

Zdrowe nawyki – zadanie dla całej rodziny

Najlepszym sposobem na ochronę przed cukrzycą typu II jest wprowadzenie zdrowych nawyków, które staną się naturalnym elementem życia dziecka.

1. Aktywność fizyczna

  • Nie zwalniaj dziecka z lekcji WF-u.
  • Wspieraj jego sportowe pasje.
  • Bądź wzorem – ćwicz razem z nim.
  • Według WHO dzieci i młodzież powinny mieć co najmniej 60 minut ruchu dziennie.

2. Zdrowe odżywianie

  • Zapewnij regularne posiłki co 3-4 godziny.
  • Unikaj dużych wahań poziomu cukru – nie dopuszczaj do przegłodzenia ani przejadania się.
  • Pilnuj, by dziecko piło 1-1,5 litra wody dziennie.
  • Wybieraj węglowodany złożone (pełnoziarniste produkty).
  • Ogranicz cukier, sól i tłuszcze trans.

3. Regularne badania

  • Badaj dziecko profilaktycznie u pediatry (bilans zdrowia co dwa lata).
  • Monitoruj ciśnienie i wagę.

Zdrowy styl życia to najlepsza inwestycja w przyszłość. Dobre nawyki żywieniowe i aktywność fizyczna to nie tylko sposób na uniknięcie cukrzycy, ale także na lepsze samopoczucie i jakość życia. Wspólne dbanie o zdrowie to wyzwanie dla całej rodziny – i najlepsza motywacja do zmian.