–Określenie psychopatycznych cech osobowości w literaturze budzi pewne kontrowersje, ale ogólnie przyjmuje się, że składają się one z różnych typów cech. Jedne z nich obejmują relacje interpersonalne, manipulowanie, poczucie wyższości, wyrachowanie i egotyzm. Psychopatia dotyczy także sfery zwanej afektywną. Większość ludzi postrzega takie osoby właśnie przez ten pryzmat, zwracając uwagę na ich bezduszność, brak empatii i zdolności nawiązywania więzi z innymi ludźmi. Przyjmuje się, że jest jeszcze trzeci obszar, w którego skład wchodzi brak hamulców, impulsywność i lekkomyślność. Połączenie tych trzech typów cech osobowości skutkuje tym, co nazywamy psychopatią – mówi agencji Newseria Innowacje autor badania, dr Kristopher J. Brazil z Uniwersytetu Carleton w Ottawie. – Gdy mamy tę triadę cech, to mamy do czynienia z osobą antyspołeczną, angażującą się w działania łamiące prawo, nieetyczne. Ten aspekt zachowań antyspołecznych często współwystępuje z psychopatią.
Celem badań była odpowiedź na pytanie, czy psychopatyczni mężczyźni mają tendencję do naśladowania prospołecznych cech osobowości w celu zdobycia partnerki.
– Psychopaci wchodzą w wiele związków uczuciowych, a czasem mają partnerów życiowych, których oczywiście zdradzają. Potrafią wypadać korzystniej na początku znajomości, kiedy chodzą na randki, spotykają się po raz pierwszy i chcą kogoś poznać. Może się wtedy wydawać, że mają szereg pozytywnych cech. W naszym badaniu chcieliśmy przeanalizować ten temat doświadczalnie – wyjaśnia dr Kristopher Brazil.
Badanie zostało przeprowadzone na grupie 165 heteroseksualnych mężczyzn, studentów dwóch uniwersytetów w Ontario w Kanadzie. Posłużono się metodą samoopisową. Uczestników poproszono o ocenę swoich ogólnych cech osobowości na podstawie modelu HEXACO oraz cech psychopatycznych. Następnie studenci obejrzeli nagranie przedstawiające 20-letnią kobietę, która przedstawiła swój profil randkowy. Aktorka opisała siebie jako energiczną, sentymentalną i otwartą osobę, która szuka idealnego partnera: mężczyzny lubiącego zabawę, spontaniczność, przygody, a jednocześnie człowieka, z którym można się czuć komfortowo w każdej sytuacji.
Po obejrzeniu filmu uczestnicy zostali poproszeni o ponowne wypełnienie oceny osobowości, tym razem tak, aby wydawać się bardziej atrakcyjnymi dla kobiety z nagrania. Większość badanych wprowadziła drobne zmiany w swoim opisie, akcentując na przykład ekstrawertyczność. Oznacza to, że badani mieli tendencję do naśladowania, czyli mimikry. Nie było różnicy między mężczyznami, którzy byli w związkach, a tymi, którzy byli samotni.
– Mężczyźni o wyraźniejszych cechach psychopatycznych dodawali sobie w tych pożądanych aspektach więcej niż pozostali, szczególnie podbijając takie cechy jak uczciwość, emocjonalność i ugodowość, które stanowią prospołeczną triadę osobowości. Wynika z tego, że na początkowym etapie randkowania mężczyźni o silniej zaznaczonych cechach psychopatycznych mogą sprawiać wrażenie bardziej prospołecznych niż w rzeczywistości – tłumaczy badacz.
Naukowiec z Uniwersytetu Carleton w Ottawie zapowiada pogłębienie badań mimikry u osób wykazujących cechy psychopatyczne, już nie z wykorzystaniem metody samoopisu, ale obserwacji.
– Planujemy między innymi realizację nagrań mężczyzn w trakcie oglądania nagrania, zestawienie ich mimiki z twarzą mówiącej kobiety oraz rozpoznanie prezentowanych przez nich oznak psychologicznych i behawioralnych. Następnie poprosimy ich o przygotowanie nagrania, w którym sami zaprezentują swój profil randkowy, i porównamy go do obejrzanego przez nich nagrania z aktorką – zapowiada dr Kristopher Brazil. – Interesuje mnie też kwestia zrozumienia aspektu rozwojowego tej sprawy. Nie jest przecież tak, że pewnego dnia, mając 18, 19 czy 20 lat, budzimy się nagle jako psychopaci. Osoby, u których te cechy występują, stają się takie wraz z upływem czasu. Chciałbym więc sięgnąć do ich wcześniejszego życia, nastoletniości, wczesnej fazy dorastania, nawet dzieciństwa, żeby podjąć próbę zrozumienia, co sprawia, że dana osoba nabiera cech psychopaty – czynniki środowiskowe, na pewno kwestie genetyczne i biologiczne – i poszukać sposobu przerwania tego procesu, aby móc zapobiec rozwinięciu się w pełni psychopatycznej osobowości.
