Firma nie ma prawa sama podjąć decyzji o wypłacie wynagrodzenia do rąk męża lub żony podwładnego, nawet jeśli jest to korzystne dla rodziny
Pensję pracownika można przekazać jego współmałżonkowi, jeśli tak zdecyduje sąd. W praktyce problem ten dotyczy najczęściej sytuacji, gdy firma pensję podwładnego przekazywać musi uprawnionemu lub komornikowi na podstawie wyroku lub ugody przyznającej alimenty. Przepisy dopuszczają jednak możliwość wypłaty wynagrodzenia pracownika do rąk jego małżonka bez konieczności przedstawiania takich tytułów wykonawczych w trybie bezegzekucyjnym.

Decyduje sąd rodzinny

Aby bez przeprowadzania sprawy o zaspokajanie potrzeb rodziny (alimenty) uzyskać możliwość rozporządzania wynagrodzeniem współmałżonka, żona lub mąż musi złożyć wniosek do sądu rodzinnego o wypłatę wynagrodzenia za pracę do jego rąk.
Reklama
Uwzględnienie takiego wniosku przez sąd uzależnione jest od łącznego występowania dwóch przesłanek. Po pierwsze pracownik musi nie spełniać ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Drugim wymaganym warunkiem jest pozostawanie we wspólnym pożyciu. Brak przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny polega na nieprzekazywaniu zarobionych pieniędzy drugiemu małżonkowi i jednocześnie niedokonywaniu koniecznych zakupów, opłacaniu rachunków itp.
Należy zaznaczyć, iż uprawnionym do złożenia wniosku jest wyłącznie współmałżonek. Ustanie małżeństwa, a także ustanie wspólnego pożycia uniemożliwia uzyskanie orzeczenia sądu w tym trybie. Nie ma więc możliwości, aby nakaz taki wydany został na rzecz np. konkubiny, ale także małżonka pozostającego w faktycznej separacji.
Jeśli ustanie wspólnego pożycia nastąpi po złożeniu wniosku, ale przed jego rozstrzygnięciem, okoliczność ta również uniemożliwi jego uwzględnienie.

Elementy pensji

Sprawa o wydanie nakazu wypłaty wynagrodzenia rozpoznawana jest w trybie nieprocesowym.
Jeżeli małżonek pracownika wykaże, że spełnione są warunki do wydania nakazu, sąd na podstawie art. 28 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego może nakazać wypłatę całości albo części wynagrodzenia pracownika do rąk drugiego małżonka.
Jak się przyjmuje w orzecznictwie nakaz wypłaty, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, może dotyczyć także wszelkich innych należności powtarzających się i mających charakter dochodów, w szczególności premii i innych dodatków do wynagrodzenia za pracę, np. za pracę w godzinach nadliczbowych, 13. i 14. pensji, deputatów pracowniczych i innych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy, nie wyłączając odszkodowania za bezpodstawne zwolnienie z pracy bez wypowiedzenia lub ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Pomimo tego, że nakaz wypłaty wynagrodzenia pracownika kierowany jest do pracodawcy, to postępowanie w tej sprawie toczy się bez jego udziału. Postanowienie nakazujące wypłatę wynagrodzenia nie podlega egzekucji u komornika. Uprawniony małżonek, który je uzyskał, powinien złożyć je bezpośrednio u pracodawcy współmałżonka.
Na podstawie orzeczenia sądu firma powinna wypłacać wynagrodzenie w całości lub części do rąk małżonka pracownika, zgodnie z treścią postanowienia. Pomimo tego, iż nie ma przepisów, które pozwalałyby uprawnionemu małżonkowi pracownika wymusić na jego pracodawcy wykonanie postanowienia sądu, to nie powinien on ignorować przedstawionego mu do wykonania orzeczenia. W przeciwnym razie może w ten sposób narazić się na odpowiedzialność odszkodowawczą wobec osoby uprawnionej, która wskutek niewykonania nakazu poniosła szkodę.

Zmiana orzeczenia

Postanowienie sądu zawierające nakaz wypłaty wynagrodzenia do rąk współmałżonka, zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.
Jeśli sytuacja rodzinna pracownika zmieniła się, np. zwiększyły lub zmniejszyły się potrzeby rodziny, dopuszczalne jest złożenie przez każdą ze stron wniosku o zmianę nakazu poprzez jego rozszerzenie lub ograniczenie. Współmałżonek może domagać się jego rozszerzenia, jeżeli nakaz obejmował tylko część wynagrodzenia, np. wskazując na wzrost potrzeb dzieci, które poszły do szkoły lub wzrost opłat za media. Pracownik może zaś podnosić, że np. pełnoletnie dzieci wyprowadziły się i potrzeby całej rodziny zmalały.
Zmiana sytuacji może także uzasadniać całkowite uchylenie nakazu na wniosek pracownika, np. gdy zaczął w pełni zaspokajać samodzielnie potrzeby rodziny.
Żona lub mąż może domagać się odszkodowania od firmy, która nie wykona orzeczenia
Podstawa prawna
Art. 565 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Art. 28 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).