Czy starosta może odebrać prawo jazdy

Rodzic, wobec którego gmina prowadzi postępowanie w związku z wypłacaniem osobie uprawnionej świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego, nie chcąc oddać długu, unikał z nią współpracy. W związku z tym otrzymał pismo od starosty informujące o odebraniu mu prawa jazdy. Dłużnik słyszał jednak o wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który uznał procedurę stosowaną przez gminy za niezgodną z konstytucją. Czy samorząd miał prawo podjąć takie działanie?
Złożenie przez gminę wniosku do starosty o odebranie prawa jazdy jest jedną z sankcji, którą stosuje gmina, aby wyegzekwować od dłużnika zaległości, w sytuacji gdy wypłaca ona osobom uprawnionym świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego (FA). Jednak wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 września 2009 r. (P 46/07) zakwestionował sposób i tryb odbierania tego dokumentu, zarzucając ustawie m.in. naruszenie konstytucyjnej zasady proporcjonalności i sprawiedliwości społecznej. Gmina może jednak dalej wnioskować o to działanie do starosty, bo wyrok TK dotyczył nieobowiązującej już od 1 października 2008 r. zaliczki alimentacyjnej. Ponieważ te same przepisy zostały powtórzone w zastępującym ją Funduszu Alimentacyjnym, nowa procedura odbierania prawa jazdy została dostosowana do wyroku trybunału i zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2012 r.
Podstawa prawna
Reklama
Art. 2 pkt 3 ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 205, poz. 1212).

Czy będzie wniosek po odmowie wywiadu

Gmina wszczęła postępowanie wobec rodzica niepłacącego alimentów. Mimo przesłanych – na podany przez niego adres – wezwań dłużnik nie odbierał korespondencji i nie stawił się na wywiad alimentacyjny. Czy gmina może wystąpić o odebranie mu prawa jazdy?
Od stycznia odmowa przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego przestanie być bezpośrednią przesłanką powodującą kierowanie wniosku do starosty o pozbawienie dłużnika prawa jazdy. To samo dotyczy pozostałych dwóch sytuacji, które do tej pory powodowały automatyczne kierowanie takiego wniosku. Była to odmowa złożenia oświadczenia majątkowego, zarejestrowania się w urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy oraz nieprzyjęcie, bez uzasadnionej przyczyny, propozycji zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, robót publicznych albo udziału w stażu lub szkoleniu. Od nowego roku po zaistnieniu tych przesłanek samorząd będzie musiał przeprowadzić dodatkowe postępowanie.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 3 lit. a) ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 205, poz. 1212).

Czy gmina wyda dodatkową decyzję

Niepłacący alimentów dłużnik odmówił złożenia oświadczenia majątkowego. Ośrodek pomocy społecznej chce więc wystąpić o odebranie mu prawa jazdy. Czy najpierw musi przeprowadzić dodatkowe postępowanie?
Po zaistnieniu jednej z trzech wymienionych w przepisach przesłanek samorząd będzie od stycznia wszczynał postępowanie o uznanie dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Ale nowelizacja przepisów wprowadziła też dodatkowy warunek, że niesolidny rodzic nie zostanie za takiego uznany, jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy częściowo wywiązywał się z obowiązku alimentacji, przy czym kwota przez niego płacona nie może być niższa niż 50 proc. bieżąco zasądzonych alimentów. Co więcej, dłużnik musi tyle płacić w każdym miesiącu objętym półrocznym okresem sprawdzania. Dopiero po sprawdzeniu, że rodzic się nie wywiązuje z tego obowiązku, gmina wyda decyzję, a gdy stanie się ona ostateczna, wystąpi z wnioskiem do starosty o odebranie mu tego dokumentu. Będzie też do niego dołączony odpis tej decyzji. Może się więc okazać, że rodzic wprawdzie nie stawia się na wywiad lub odmawia rejestracji jako bezrobotny, ale płaci połowę zasądzonych alimentów (w każdym miesiącu przez cały okres półroczny). Wówczas nie straci prawa jazdy.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 3 lit. a) i b) ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 205, poz. 1212).

Czy dłużnik będzie mógł się odwołać

Rodzic otrzymał decyzję gminy o uznaniu go za uchylającego się od alimentacji, bo w ostatnich sześciu miesiącach płacił mniej niż 50 proc. alimentów. Dowiedział się też z niej, że skutkiem takiej decyzji samorządu będzie złożenie wniosku o odebranie mu prawa jazdy. Czy dłużnik może się od niej odwołać, zanim będzie wysłane pismo do starosty?
Dzięki wprowadzeniu przez nowelizację ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów obowiązku przeprowadzenia dodatkowego postępowania kończącego się wydaniem decyzji, rodzic będzie miał możliwość odwołania się od niej do samorządowego kolegium odwoławczego. Obecna procedura nie daje mu takiego prawa. Dłużnik alimentacyjny mógł się odwołać dopiero w momencie wydania decyzji przez starostę, która odbierała mu prawo jazdy. Nie miał więc możliwości zareagowania jeszcze przed tym faktem. Po zmianie przepisów w razie otrzymania decyzji od gminy rodzica będą obowiązywały zasady i terminy złożenia odwołania przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego. Będzie więc musiało być ono złożone w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji za pośrednictwem organu, który ją wydał (urzędu gminy lub ośrodka pomocy społecznej, jeśli jest on upoważniony do prowadzenia postępowań wobec dłużników alimentacyjnych). Samorządowe kolegium odwoławcze (SKO) będzie mogło m.in. utrzymać zaskarżoną decyzję w mocy, uchylić ją w całości lub części lub uchylić i przekazać do ponownego rozpatrzenia gminie. W sytuacji gdy SKO nie rozstrzygnie pozytywnie jego odwołania, będzie mu przysługiwała skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 3 lit. b) ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 205, poz. 1212).

Czy prokurator będzie ścigał rodzica

Gmina otrzymała decyzję samorządowego kolegium odwoławczego podtrzymującą jej decyzję o uznaniu dłużnika za uchylającego się od alimentacji. W związku z tym skierowała wniosek do starosty o zatrzymanie rodzicowi prawa jazdy. Czy, tak jak dotychczas, złoży też drugie pismo do prokuratora?
W sytuacji gdy rodzic spełnia zmienione warunki odebrania prawa jazdy, gmina będzie jednocześnie składać drugi wniosek do prokuratora o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 kodeksu karnego. Dotyczy on tzw. uporczywej niealimentacji, czyli sytuacji, gdy osoba uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na niej z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby. Jest to przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Ponieważ te dwa działania będą ze sobą powiązane, to jeżeli dłużnik nie zostanie uznany przez gminę za uchylającego się od alimentacji lub jego odwołanie zostanie pozytywnie rozpatrzone przez SKO lub organ odwoławczy wyższej instancji, to nie będzie mu też grozić sprawa w prokuraturze.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 3 lit. b) ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 205, poz. 1212).

Czy rodzic odzyska prawo jazdy

Niepłacący alimentów rodzic otrzymał decyzję starosty o zatrzymaniu mu prawa jazdy. Dokument ten jest mu jednak potrzebny do wykonywania zawodu, ponieważ jest kierowcą. Zgodził się więc na przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego oraz złożenie oświadczenia majątkowego. Czy to wystarczy, aby gmina wystąpiła z wnioskiem do starosty, który umożliwi rodzicowi odzyskanie tego dokumentu?
Uchylenie decyzji o zatrzymanie prawa jazdy, które nastąpi po złożeniu odpowiedniego wniosku przez gminę, będzie uzależnione od spełnienia dwóch warunków. Pierwszy z nich to ustanie przyczyny odebrania tego dokumentu, czyli zgodzanie się na wywiad alimentacyjny, wypełnienie oświadczenia majątkowego oraz zarejestrowanie się w urzędzie pracy lub podjęcie pracy, stażu, szkolenia lub prac interwencyjnych – w przypadku gdy są mu one proponowane w ramach aktywizacji zawodowej. Drugim warunkiem jest jednak wywiązywanie się przez dłużnika w ciągu ostatnich sześciu miesięcy z płacenia alimentów w wysokości 50 proc. zasądzonej kwoty w każdym. Jeżeli więc rodzic podjął współpracę z gminą, ale nie zaczął jeszcze płacić alimentów lub jest to mniej, w branym pod uwagę okresie, niż wskazany wskaźnik 50 proc., gmina nie będzie mogła jeszcze złożyć kolejnego wniosku do starosty o oddanie dłużnikowi prawa jazdy. Ponadto, tak jak dotychczas rodzic odzyska ten dokument, gdy straci status dłużnika alimentacyjnego, np. gdy spłaci całe swoje zaległości wynikające z wypłacania przez gminę osobom uprawnionym świadczeń z FA.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 3 lit. c) ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 205, poz. 1212).

Czy starosta zwróci wniosek

Do starosty wpłynęło w tym miesiącu 25 pism z gmin, w których te wystąpiły o zatrzymanie prawa jazdy rodzicom niepłacącym alimentów. Postępowanie w niektórych z tych spraw zakończy się jednak wydaniem decyzji dopiero po 1 stycznia 2012 r., kiedy zaczną obowiązywać zmiany w ustawie. Czy starosta powinien odesłać wnioski do gmin?
Nowelizacja ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów przesądza, że jeżeli przed dniem jej wejścia w życie gmina złożyła wnioski o zatrzymanie prawa jazdy, ale w sprawie nie została wydana jeszcze decyzja ostateczna, starosta będzie musiał zwrócić pisma do gmin, z których zostały wysłane. Te rozpoczną procedurę od nowa i będą zobowiązane uwzględnić nowy tryb odbierania tego dokumentu. Organ samorządu będzie więc przeprowadzać postępowanie o uznanie dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych i sprawdzać, czy w ostatnich sześciu miesiącach płacił co najmniej połowę alimentów (w każdym z nich). Jeśli okaże się, że rodzic spełnia ten warunek, gmina nie wyśle ponownego wniosku do starosty w tej sprawie.
Podstawa prawna
Art. 4 ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 205, poz. 1212).