Czytelniczka Marta z Krakowa, chce wiedzieć, kiedy małżonkowie mogą podzielić swój majątek wspólny.
– W jaki sposób następuje podział majątku wspólnego i czy w ogóle jest możliwe podzielenie majątku w czasie trwania małżeństwa – pyta pani Marta.
Wspólność majątkowa, zwana także wspólnością ustawową, powstaje między małżonkami z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa, chyba że wcześniej narzeczeni w obecności notariusza podpisali intercyzę, czyli umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową.
– Wspólność ustawowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Jest to wspólność łączna, bezudziałowa. Oznacza to, że w trakcie trwania wspólności ustawowej nie można określić wysokości udziału, jaki przysługuje każdemu małżonkowi, a w konsekwencji żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego – wyjaśnia prawnik Katarzyna Grzywacka, Associate z Kancelarii Stopczyk & Mikulski.
Reklama

Ustanie wspólności

Wspólność ustawowa ustaje z wielu przyczyn.
– Jedną z nich jest uprawomocnienie się wyroku rozwodowego albo orzeczenia separacji. Bardzo często w sprawach o rozwód lub separację strony od zgody na odpowiedni podział majątku uzależniają zgodę na rozwód lub rozwód bez orzekania o winie – tłumaczy prawnik Katarzyna Grzywacka. I dodaje, że do ustania wspólności majątkowej małżonków dochodzi także wskutek śmierci małżonka, zniesienia jej przez sąd na wniosek jednego z małżonków, podpisania umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową między małżonkami albo ubezwłasnowolnienia (całkowitego albo częściowego) lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków, albo na wniosek wierzyciela jednego z małżonków.
Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej przestaje istnieć majątek wspólny.
– Będą istniały więc tylko majątki osobiste małżonków, do których wejdą przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z nich przed powstaniem wspólności majątkowej, przedmioty majątkowe stanowiące majątek osobisty każdego z małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej, udział przypadający małżonkowi w majątku, który był dotychczas objęty wspólnością majątkową i przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z małżonków po ustanowieniu rozdzielności – mówi Katarzyna Grzywacka.

Konieczny podział

Ustanowienie rozdzielności majątkowej może spowodować potrzebę dokonania podziału majątku wspólnego.
– Należy wskazać, że sprawy o podział majątku wspólnego należą do najbardziej trudnych i długich ze względu na potrzebę ustalenia składu majątku i wyceny poszczególnych dóbr – tłumaczy Katarzyna Grzywacka. Ekspert dodaje, że o podział majątku wspólnego może wnieść każdy z małżonków. Mimo tego że sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku, należy pamiętać o tym, by w trakcie trwania sprawy o podział zgłaszać wszystkie roszczenia związane z majątkiem wspólnym. Po uprawomocnieniu się postanowienia dochodzenie ich w odrębnym postępowaniu nie jest dopuszczalne.
Sprawa o podział majątku małżonków może toczyć się przed sądem w odrębnym postępowaniu. Małżonkowie mają prawo wówczas przedstawić sądowi swoją propozycję podziału, gdy są zgodni co do tego, komu z nich przypadną poszczególne rzeczy. Jeżeli zaś toczy się między nimi spór co do przyznania każdemu z nich części majątku, to wówczas musi rozstrzygnąć go sąd. Małżonkowie mogą też w sposób dobrowolny dzielić majątek, zawierając umowę przed notariuszem, ale tylko wówczas gdy są zgodni co do sposobu podziału.
Najczęściej majątek dzielony jest na dwie równe części. Zdarza się jednak, że jeden z małżonków przyczynił się do zgromadzenia znacznie większej części wspólnych dóbr niż drugi, na przykład wówczas pracował za granicą i osiągał duże dochody, podczas gdy drugi przebywał w kraju, nie pracował, nie zajmował się wychowywaniem dzieci i tylko wydawał przysyłane z zagranicy pieniądze. W takim przypadku można żądać, aby sąd podzielił majątek na dwie nierówne części.
PRZYKŁAD
Wartość przedmiotu sąd ustala na podstawie cen z chwili orzekania
Przy podziale majątku wspólnego znaczenie będzie miała wartość poszczególnych przedmiotów ustalona według cen z dnia orzekania przez sąd, nie zaś z dnia ustanowienia rozdzielności majątkowej. Stąd też w przypadku przedłużania sprawy niezbędne może okazać się przeprowadzenie kolejnej wyceny.
ewelina.stepien@infor.pl
Podstawa prawna
Ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59).