Na wiosnę ruszają remonty i prace w ogrodach, w wyniku których powstaje wiele różnych odpadów. Trzeba się ich pozbyć. Najprościej wyrzucić wszystko do kosza, ale są takie sytuacje, gdy pewne odpady można ponownie wykorzystać lub przekazać innej osobie. Niektórzy dokonują także wymiany sprzętów gospodarstwa domowego i wówczas trzeba też pozbyć się np. starego telewizora. Takiego urządzenia nie można jednak wyrzucić ze śmieciami.
Co można przekazać
Wiele odpadów może być ponownie wykorzystanych. Bez zbędnych formalności i pozwoleń można je przekazać komuś, komu się one przydadzą. Oczywiście nie wszystkie śmieci mogą być tak przekazywane. Listę odpadów, które można przekazać innej osobie, określa rozporządzenie ministra środowiska z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które ich posiadacz może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz.U. nr 75, poz. 527 z późn. zm.).
Odpady wymienione w załączniku do rozporządzenia można przekazać pod warunkiem, że zostaną one wykorzystane na określony cel. Przykładowo odpady z betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów można przekazać do utwardzania powierzchni. Rozporządzenie jednak określa, że mogą być one tak użyte, jeżeli nie będą powodowały pylenia. Gruz i resztki z remontów można też wykorzystać do budowy fundamentów czy jako podsypkę pod posadzki.
Reklama
Nie trzeba wyrzucać także tekturowych pudeł i drewnianych skrzynek. Przekazanie opakowań może nastąpić, jeżeli nie będą one wymagały przetworzenia. Można je zatem legalnie oddać komuś, kto ponownie wykorzysta takie opakowania lub spali je w piecu. Rozporządzenie wskazuje, że opakowania z drewna można przekazać innym osobom także wtedy, gdy posłużą one do wykonywania drobnych napraw i konserwacji. Tak samo jest w przypadku opakowań z towarów tekstylnych.
Prawo pozwala także na przekazanie odpadów, jakimi są żużle czy mieszanki popiołowo-żużlowe z odpadów paleniskowych, a także te, które pochodzą z pieców szybowych lub obrotowych. Takie odpady mogą być wykorzystane do utwardzania dróg i placów. Przepisy zastrzegają, że taki sposób wykorzystania żużlu nie może powodować zapylenia. Tak więc tego rodzaju odpadów nie można wysypywać bezpośrednio na drogi.
Przykład 1
Jakie odpady można spalić w piecu, nie zanieczyszczając środowiska
Niektórzy palą śmieci w domowych piecach. Czy można palić wszystkie odpady?
Zgodnie z ustawą o odpadach spalanie śmieci komunalnych może się odbywać w spalarniach odpadów. Piece w domach nie są w stanie tak spalić odpadów, by nie powodowały szkody dla środowiska oraz zdrowia ludzi. W trakcie spalania plastikowych butelek czy opon wydziela się wiele szkodliwych substancji. Są jednak takie odpady, które można bezpiecznie spalić w domu i zgodnie z prawem. W przypadku odpadów wymienionych w rozporządzeniu ministra środowiska z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku wskazane jest, które odpady mogą być wykorzystane jako paliwo. Do takich odpadów należą np. odpady z gospodarki leśnej, drewno, kora i korek, trociny, ścinki drewniane oraz tektura i papier. Takie odpady można zgodnie z prawem wykorzystać jako paliwo w piecach.
W trakcie prac w ogrodzie powstaje wiele różnych odpadów roślinnych, takich jak gałęzie, skoszona trawa itp. Nie trzeba ich wyrzucać do śmietnika. Można je wrzucić do kompostownika. Jeżeli ktoś nie ma możliwości takiego wykorzystania resztek z prac ogrodowych, to może je oddać innej osobie. Zgodnie z przepisami odpadowa masa roślinna może być wykorzystana przez kogoś właśnie w przydomowym kompostowniku, do skarmiania zwierząt czy jako paliwo (np. gałęzie).
Jeżeli w ramach wiosennych porządków powstaną odpady drewniane, to również można je przekazać dalej do wykorzystania jako paliwo czy do drobnych napraw. W przypadku gdy w wyniku prac czy remontów została papa, odpady metalowe, jak np. miedź, stal, aluminium to również można je oddać komuś, komu posłużą przy drobnych naprawach.
Nie do lasu
Wiele odpadów ląduje w lasach. Tak postępować z odpadami nie można, gdyż w ten sposób nie tylko szkodzi się środowisku i niszczy krajobraz, ale także łamie się prawo. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminie, na każdej nieruchomości, na której powstają odpady, muszą być kubły na śmieci. W dodatku każdy właściciel gospodarstwa domowego ma obowiązek zawarcia umowy z firmą odbierającą odpady. Nie każdy jednak ma taką umowę, za co można dostać mandat. Straże miejskie zazwyczaj karzą stuzłotowymi mandatami za takie wykroczenie, ale tak naprawdę kara może wynieść nawet 500 zł. W dodatku gdy właściciel nieruchomości nie ma umowy na odbiór śmieci, to naraża się także na karę grzywny, jeżeli straż miejska skieruje wniosek o ukaranie do sądu. W takiej sytuacji kara może wynieść nawet 5 tys. zł.
Takie same kary są za wyrzucenie śmieci do lasu. Dodatkowo sąd może nakazać uprzątnięcie miejsca, w którym zostawiło się odpady.



Wiosenne zakupy
Robiąc wiosenne porządki pozbywamy się niekiedy także starych telewizorów czy pralek, które zagracają nasze piwnice bądź strychy. Takich odpadów nie można jednak wyrzucić na śmietnik. Jeżeli ktoś tak postąpi, to grozi mu grzywna, czyli w wariancie maksymalnym zapłaci tyle co za nowoczesny telewizor – 5 tys. zł.
Starych urządzeń elektrycznych i elektronicznych można się pozbyć w sklepie z takimi sprzętami. Możliwość taka jest, jeżeli kupujemy np. nowy telewizor. Stary odbiornik można przekazać sprzedawcy. Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2005 r. nr 180, poz. 1495) nakłada na sprzedawców obowiązek przyjęcia nieodpłatnie starego urządzenia przy zakupie nowego sprzętu tego samego typu. Oznacza to, że kupując np. radio, można oddać również tylko radio, a nie suszarkę do włosów czy komputer. Sklep nie ma jednak obowiązku odebrać takiego urządzenia od nas z domu.
Przykład 2
Gdzie należy wyrzucać zużyte baterie i akumulatory
Baterii i akumulatorów nie wolno wyrzucać do kosza na śmieci. Jak można się ich legalnie pozbyć?
Każda osoba ma możliwość pozbycia się starych baterii w sklepach. Ustawa o bateriach i akumulatorach nakłada bowiem na sprzedawców obowiązek zbierania starych baterii i akumulatorów. Przepisy nakazują zbierać zużyte baterie tym placówkom handlu detalicznego, w których prowadzona jest sprzedaż nowych baterii. Ponadto sklep ma obowiązek przyjmować takie odpady, jeżeli jego powierzchnia przekracza 25 mkw. Podobne obowiązki mają również hurtownie oraz inni przedsiębiorcy, którzy zaopatrują sklepy w nowe baterie. Zużyte baterie powinny przyjmować również wszystkie placówki usługowe, w których można dokonać wymiany baterii umieszczonej np. w zegarku czy innym sprzęcie elektronicznym. Sklepy czy punkty, w których można wymienić baterie, powinny też informować klientów o tym, że jest u nich możliwość pozbycia się zużytych baterii. Sklepy przekazują następnie zużyte baterie firmom, które prowadzą punkt zbierania odpadów i posiadają zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania zużytych baterii i akumulatorów.
Jeżeli ktoś chce się pozbyć starego sprzętu, a w planach nie ma zakupu nowego urządzenia, to musi udać się do specjalnego punktu. Każdy może dowiedzieć się w swojej gminie, gdzie w pobliżu jego domu są miejsca, w których można zostawić stary sprzęt. Gminy mają obowiązek podawać listę takich punktów na swoich stronach internetowych.
Zarówno w przypadku sklepów, jak i punktów zbiórki trzeba jednak samemu zorganizować transport starego urządzenia. Bywa jednak, że część firm zbierających odpady ogłasza, że w danym dniu na określonym terenie będzie zbierać takie odpady. Podobnie postępują niektóre gminy. W takiej sytuacji w określonym dniu można wystawić np. starą pralkę przed dom, a specjalny i oznaczony pojazd ją zabierze.
Skupy złomu
Ustawa o zużytym sprzęcie określa, że odpady elektryczne można oddać także w innych miejscach. Tak jest na przykład w przypadku niektórych punktów skupu złomu. Przepisy określają, że są one traktowane jako zbierający odpady elektryczne i elektroniczne. Jednak nie każdy przedsiębiorca prowadzący skup złomu może przyjmować takie urządzenia. Oznacza to, że nie zawsze w takim miejscu można zostawić np. starą pralkę. Dlatego zanim ktoś postanowi przewieźć stare urządzenie RTV lub AGD w takie miejsce, to powinien upewnić się, czy dany skup złomu jest zarejestrowany w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska. W dodatku przedsiębiorca prowadzący taką działalność musi mieć zezwolenie na przyjmowanie takich odpadów. Jeżeli nie ma, to nie przyjmie do siebie starej lodówki czy pralki. Można więc samemu zapytać się przedsiębiorcy, czy może on przyjmować takie urządzenia. Jednak w niektórych sytuacjach skupy zbierają stare pralki czy lodówki bez wymaganych zezwoleń i wpisu do rejestru GIOŚ. Wymontowują z nich tylko to, co jest metalowe, a resztę wyrzucają. Łamią prawo i narażają się na surowe sankcje za taką praktykę. Dlatego najlepiej samemu sprawdzić, czy przedsiębiorca widnieje w rejestrze GIOŚ, zanim zostawi się u niego zużyty sprzęt gospodarstwa. Rejestr zbierających jest dostępny na stronach internetowych GIOŚ.
Przykład 3
Czy punkt napraw telewizorów musi przyjąć zużyte urządzenia
Czytelnik zaniósł stary telewizor do serwisu i chciał się go tam pozbyć. Czy serwisant może odmówić przyjęcia odpadu w postaci starego urządzenia?
Zgodnie z ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym punkty napraw takich urządzeń zbierają odpady w postaci starych telewizorów, pralek czy elektronarzędzi. Z tym, że fakt, iż takie punkty są w ustawie wskazane jako zbierający sprzęt, nie oznacza, że w każdym przypadku serwis ma obowiązek przyjąć nieodpłatnie takie urządzenie. Tak jest tylko wtedy, gdy klient przyniesie do naprawy na przykład telewizor, a później okaże się, że koszty naprawy mogą przekroczyć wartość tego sprzętu. Tak samo jest wtedy, gdy okaże się, że nie da się naprawić starego telewizora. Punkt nie musi natomiast przyjmować starego sprzętu, gdy klient od razu przychodzi z zamiarem jego wyzbycia się, a nie naprawy. Ustawa pozwala też na odmowę przyjęcia urządzenia do punktu serwisowego, gdy sprzęt będzie stwarzał zagrożenie dla zdrowia lub życia osób przyjmujących stare urządzenie. Jeżeli sprzęt, który trafił do naprawy, zostanie w rękach serwisu, to punkt napraw może nieodpłatnie przekazać dany produkt do zakładu przetwarzania.
Podstawa prawna
Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. z 2010 r. nr 185, poz. 1243 z późn. zm.)
Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2005 r. nr 236, poz. 2008 z późn. zm.).
Ustawa z 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. nr 180, poz. 1495 z późn. zm.).
Rozporządzenie ministra środowiska z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz.U. nr 75, poz. 527 z późn. zm.).