Zgoda drugiego małżonka wymagana jest do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego oraz do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków. Chodzi tu o wszystkie czynności, które prowadzą do wejścia do majątku wspólnego lub wyjścia z niego własności albo użytkowania wieczystego gruntu. Oznacza to, że zgoda współmałżonka będzie potrzeba do dokonania np. sprzedaży nieruchomości albo użytkowania wieczystego. Ponadto drugi małżonek musi się również zgodzić na nabycie prawa własności (użytkowania wieczystego) oraz na oddanie nieruchomości innej osobie w użytkowanie. W katalogu tych czynności mieści się również umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości oraz umowa zobowiązująca do przeniesienia własności.

Pozostałe przypadki

Do drugiej grupy czynności wymagających zgody małżonka zaliczamy czynności prawne prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal. Chodzi tutaj o budynki i lokale, które stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Bowiem tylko w takim przypadku możliwe jest ich zbycie albo obciążenie. Chodzi tu zarówno o czynności prawne, których przedmiotem jest własność, jak i ograniczone prawa rzeczowe, np. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Zgoda małżonka jest wymagana także w przypadku dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa. Przykładem takiej czynności jest umowa dzierżawy gospodarstwa albo przedsiębiorstwa. Ponadto drugi małżonek musi się zgodzić na każdą darowiznę, która jest dokonywana z majątku należącego do obojga małżonków. Nie ma tu znaczenia, czy darowizna obejmuje nieruchomość, czy też jej przedmiotem są inne rzeczy, np. samochód.
Prawo rodzinne wprowadza jednak wyjątek od tej zasady. Dotyczy on drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Odnosi się to np. do prezentów dawanych z okazji urodzin czy imienin. Muszą to być jednak darowizny drobne, co oznacza, że nawet darowizna zwyczajowo przyjęta wymaga zgody małżonka, jeśli jej przedmiotem jest rzecz o wysokiej wartości.
Reklama

Czas wyrażenia zgody

Osoba, która zawarła z jednym z małżonków umowę, na którą powinien zgodzić się również drugi współmałżonek, może mu wyznaczyć odpowiedni termin do potwierdzenia umowy. Jeśli w tym czasie zgoda nie zostanie wyrażona, osoba ta staje się wolna. Jednostronna czynność prawna, np. darowizna, dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
Zgoda drugiego małżonka na dokonanie czynności prawnej może być wyrażona w dowolnej formie. Może to być forma ustna albo pisemna. Jeżeli czynność prawna wymaga określonej formy, również zgoda powinna zostać wyrażona w takiej formie. Jeśli chodzi o czas wyrażenia takiej zgody, to współmałżonek może ją wyrazić przed dokonaniem czynności albo równocześnie z jej dokonaniem. Nie ma również przeszkód, żeby została wyrażona po dokonaniu czynności. Chwila wyrażenia zgody ma jednak znaczenie, w przypadku gdy małżonek dokonuje jednostronnej czynności prawnej. W takim przypadku zgoda może być wyrażona tylko przed albo jednocześnie z czynnością. Czynność jednostronna dokonana bez wymaganej zgody jest bowiem nieważna od samego początku i nie można jej potwierdzić.
PRZYKŁAD
Co zrobić, jeśli małżonek odmawia zgody na dokonanie czynności
Jeśli jeden z małżonków nie chce się zgodzić na dokonanie jakiejś czynności albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny.
Podstawa prawna
Ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).