Czy pełnoletni straci prawo do alimentów

Płacę wysokie alimenty na syna, który wkrótce ukończy 18 lat. Czy osiągnięcie przez niego pełnoletności spowoduje, że automatycznie wygaśnie mój obowiązek alimentacyjny?
NIE Ukończenie przez dziecko 18. roku życia nie powoduje, że automatycznie wygaśnie obowiązek alimentacyjny rodziców. Rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Chodzi tutaj wyłącznie o dochody z majątku dziecka, takie jak np. czynsz, odsetki. Natomiast nie jest brana pod uwagę wartość majątku dziecka, ponieważ substancja tego majątku powinna pozostać nienaruszona. Rodzic zobowiązany do płacenia alimentów nie może żądać, aby dziecko sprzedało swój majątek i z uzyskanych pieniędzy (zamiast z alimentów) zaspokajało swoje potrzeby.
Na rodzicach może więc ciążyć obowiązek alimentacyjny nawet w stosunku do pełnoletniego dziecka, pod warunkiem że nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, bo np. uczy się jeszcze w szkole i nie ma zawodu, który umożliwiałby mu zarobkowanie.
Reklama
Natomiast w pewnych przypadkach rodzice mogą uchylić się od płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko. Nastąpi to wówczas, gdy świadczenia są połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeśli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się.
Podstawa prawna
Art. 133 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy można zaskarżyć wysokość alimentów

Po maturze pełnoletnie dziecko rozpoczęło studia. Potem kilkakrotnie przerywało naukę, biorąc tzw. urlop dziekański i twierdziło, że potrzebuje więcej czasu na przygotowanie się do egzaminów. Dziecko nie stara się nawet pracować w takim zakresie, aby pogodzić to z nauką i w ten sposób przynajmniej częściowo pokryć koszty swego utrzymania. Natomiast rodzice dziecka utrzymują się z emerytury. Czy mogą wystąpić do sądu o obniżenie alimentów lub o zwolnienie z tego obowiązku?
TAK Orzekając o obowiązku alimentacyjnym, sąd bierze pod uwagę sytuację materialną stron. Dlatego rodzice mogą uchylić się od płacenia alimentów, gdy wykonywanie tego obowiązku byłoby połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla nich. Mają również prawo wystąpić z żądaniem o obniżenie kwoty płaconej z tytułu alimentów na dorosłe dziecko.
Ich obowiązek w stosunku do dziecka nie wygaśnie jedynie wówczas, gdy jest ono niepełnosprawne i z tego powodu nie osiągnie ekonomicznej oraz innej samodzielności. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do uchwały z 31 stycznia 1986 r. w sprawie sygn. akt III CZP 76/85.
Rodzice mogą też podważać roszczenia dorosłego dziecka o alimenty ze względu na sprzeczność jego żądań z zasadami współżycia społecznego.
Ponadto rodzice mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego, gdy dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się, na przykład zaniedbuje studia, nie zdaje z własnej winy we właściwym czasie egzaminów, powtarza lata studiów.
Podstawa prawna
Art. 1441 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.),

Czy zasiłek może zastąpić alimenty

Córka ukończyła technikum i zaczęła pracować. Niestety została zwolniona i stara się o zasiłek dla bezrobotnych. Mimo że ma już 20 lat, wystąpiła do sądu o alimenty, twierdząc, że musi uczyć się dalej, aby zdobyć lepszy zawód. Czy przyznanie zasiłku dla bezrobotnych uniemożliwi córce występowanie z roszczeniami o alimenty?
NIE Tylko w niektórych przypadkach uzyskanie przez pełnoletnie dziecko zasiłku dla bezrobotnych może przesądzić o tym, że jest ono w stanie utrzymać się samodzielnie. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z 18 maja 1995 r. w sprawie sygn. akt III CZP 59/95. Sąd stwierdził, że uznanie, iż dziecko pobierające zasiłek dla bezrobotnych może utrzymać się samo, zależy od okoliczności sprawy.
Pełnoletnie dziecko ma prawo uczyć się dalej. Na rodzicach ciąży wówczas obowiązek dalszego dostarczania mu alimentów, aby w ten sposób umożliwić dziecku zdobycie wykształcenia stosownego do jego uzdolnień, a więc również wykształcenia wyższego. W ten sposób o obowiązkach rodziców w stosunku do pełnoletniego dziecka wypowiedział się Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 17 grudnia 1976 r. w sprawie sygn. akt III CRN 280/76.
Podstawa prawna
Art. 133 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy przerwa w pracy pozbawia alimentów

Dziecko ukończyło szkołę średnią i pracowało. Z uzyskanych zarobków było w stanie utrzymać się samodzielnie, więc sąd zwolnił mnie z obowiązku alimentacyjnego. Teraz rozpoczęło studia w systemie stacjonarnym i domaga się, abym znów płacił alimenty. Czy skoro przed podjęciem studiów dziecko już pracowało, to obowiązek płacenia przeze mnie alimentów ustał?
NIE Na rodzicach ciąży obowiązek alimentacyjny w stosunku do pełnoletniego dziecka nawet wówczas, gdy przed podjęciem studiów już pracowało i z otrzymanych zarobków mogło się samodzielnie utrzymać. Chodzi o takie przypadki, gdy kwalifikacje pełnoletniego dziecka wprawdzie umożliwiają mu zarobkowanie, ale nie zapewniają mu takiego poziomu życia, jakie umożliwi mu zdobyte w przyszłości wykształcenie. Dziecko powinno jednak ukończyć studia bez zbędnej i zawinionej przez siebie zwłoki i osiągnąć wykształcenie odpowiednie do swoich uzdolnień. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 11 lutego 1986 r. w sprawie sygn. akt II CRN 439/85.
Gdy spełnione są te wszystkie wymogi, to rodzice mają obowiązek w okresie nauki na wyższej uczelni alimentować dziecko, pod warunkiem że nie jest to połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem.
Podstawa prawna
Wyrok Sądu Najwyższego z 11 lutego 1986 r. w sprawie sygn. akt II CRN 439/85 (opublikowane w OSPiKA z 1987 r., z. 4, poz. 85),
Art. 133 par. 3 ustawa z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy dochody mają wpływ na alimenty

Dziecko ukończyło już 18 lat i nadal się uczy. Odziedziczyło po babci mieszkanie, które wynajmuje, ponieważ wciąż mieszka z rodzicami. Czy w tej sytuacji rodzice mogą zostać zwolnieni z obowiązku alimentacyjnego?
TAK Skoro czynsz pobierany z wynajmowanego mieszkania stanowi wystarczający dochód, z którego dziecko może się utrzymać, to wówczas rodzice mogą zostać zwolnieni z obowiązku dostarczania dziecku środków utrzymania. Występując do sądu o zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego powinni powołać się na tę okoliczność. Takie samo uprawnienie przysługuje im wówczas, gdy dziecko uzyskuje wystarczające dochody z pracy zarobkowej.
Zdarza się jednak, że dziecko wprawdzie uzyskuje dochód z pracy lub z majątku, lecz nie jest on wystarczający w celu pokrycia wszystkich usprawiedliwionych jego potrzeb. Wtedy sąd rozpoznając pozew pełnoletniego dziecka o alimenty musi ocenić, czy zgłaszane przez niego potrzeby są usprawiedliwione w danych okolicznościach oraz czy rodzice mają dostateczne możliwości zarobkowe i majątkowe, aby im sprostać.
Podstawa prawna
Art. 133 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).



Czy brak pracy uzasadnia alimenty

Nie mogę znaleźć pracy w wyuczonym zawodzie. W regionie, w którym mieszkam, jest duże bezrobocie. Natomiast rodzice dostają wysokie emerytury. Czy muszą mnie nadal utrzymywać?
NIE Pełnoletnie dziecko, które ukończyło studia, nie może nadal żądać alimentów od rodziców tylko z tego powodu, że w regionie, w którym mieszka brakuje pracy w zawodzie, którego wyuczyło się i dlatego nie zarabia, a np. rodzice otrzymują emeryturę.
W takiej sytuacji przyjmuje się, że wprawdzie dziecko nie osiąga dochodu, ale ma możliwości zarobkowe, które pozwalają mu na uzyskanie go.
Obciążenie rodziców obowiązkiem dostarczania środków utrzymania na pełnoletnie dziecko, które nie jest niepełnosprawne, zależy od tego, czy mają oni możliwości zarobkowe i majątkowe, aby takiemu obowiązkowi sprostać. Możliwości zarobkowe są związane przede wszystkim z dochodami osiąganymi ze stosunku pracy. Oprócz wynagrodzenia są to również: premie, dodatki, nagrody, świadczenia z funduszu socjalnego, dochody ze zleceń i umów o dzieło. Uwzględnia się przy tym możliwości zarobkowe zobowiązanego, czyli kwoty, jakie zarabiałby, gdyby te możliwości w pełni wykorzystywał. Możliwości te zależą od stanu zdrowia rodzica, przygotowania zawodowego, wykształcenia, a także możliwości podjęcia pracy w regionie, w którym mieszka.
Podstawa prawna
Art. 135 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy uczeń może żądać alimentów po ślubie

Pełnoletnia córka studiuje. Wyprowadziła się z domu i wyszła za mąż za mężczyznę dużo od niej starszego, który nieźle zarabia. Rodzice byli przeciwni temu małżeństwu i nie utrzymują z nią kontaktów rodzinnych. Córka domaga się od nich, aby płacili alimenty, ponieważ jest studentką, nie ma zawodu, nie pracuje i nie zarabia. Czy rodzice muszą na nią płacić alimenty?
NIE Skoro córka wyszła za mąż, to obowiązek dostarczania jej środków utrzymania ciąży na małżonku, tym bardziej że on pracuje i zarabia. Obowiązki ciążące na małżonku wyprzedzają obowiązek alimentacyjny, który mieliby rodzice w stosunku do pełnoletniego dziecka, niemogącego się samodzielnie utrzymać, ponieważ nie ma zawodu, majątku i dalej się uczy.
Nawet jeśli córka rozwiodłaby się z mężem, to nie mogłaby wówczas żądać alimentów od rodziców, ponieważ miałaby prawo wystąpić z pozwem o alimenty od byłego męża. Takie uprawnienia przysługiwałyby jej wówczas, gdy sąd rozwiedzie małżonków bez orzekania o winie, z winy obu stron lub z wyłącznej winy męża.
Podstawa prawna
Art. 60 i 130 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy uczeń może żądać alimentów od siostry

Uczeń jest pełnoletni i uczy się w technikum. Dopiero po ukończeniu szkoły zdobędzie zawód. Nie ma żadnego majątku. Jego rodzice i dziadkowie nie żyją, a po rodzicach nie nabył prawa do renty. Czy może domagać się alimentów od siostry, która odziedziczyła nieruchomości na wynajem po dziadkach i ma duży dochód z czynszu?
TAK Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Skoro rodzice i dziadkowie ucznia nie żyją, to brak jest krewnych w linii prostej, którzy mieliby obowiązek dostarczyć mu środków utrzymania. Dlatego obowiązek alimentacyjny obciąża siostrę, która ma możliwości majątkowe, aby się z niego wywiązać.
Jeśli siostra dobrowolnie nie chce łożyć na utrzymanie uczącego się brata, to wówczas powinien on sam (skoro jest pełnoletni) wnieść pozew o alimenty do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania siostry (pozwanej) albo powoda (czyli w tym przypadku pełnoletniego ucznia). Skoro nie otrzymuje renty rodzinnej i nie ma prawa do majątku, to wówczas powód może udowodnić, że znajduje się w niedostatku. Siostra może jednak uchylić się od obowiązku alimentacyjnego, jeżeli płacenie świadczeń byłoby połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niej lub dla jej najbliższej rodziny.
Podstawa prawna
Art. 128 – 134 ustawy z 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).