Subskrybuj nas na Youtube
Wielkanoc to, obok Bożego Narodzenia, najbardziej uroczyste święto chrześcijańskie. Przypada zawsze na niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Ponieważ obchodzi się je na pamiątkę Zmartwychwstania Chrystusa, jest to święto pełne radości. Symbolizuje triumf życia nad śmiercią, zwycięstwo dobra nad złem, prawdy nad kłamstwem.
Z obchodami świąt wielkanocnych wiąże się wiele symboli i zwyczajów, które towarzyszą nam od stuleci. Jednym z najważniejszych z nich jest święcenie pokarmów. Zwyczaj ten dotarł do Polski w XIV wieku. Najpierw do święcenia noszono tylko baranka z chleba, później także jajka, ser, masło, ryby, olej, mięso, ciasta, wino. Warto pamiętać, że dobór potraw w koszyczku nie jest przypadkowy. Każda z nich ma symboliczne znaczenie.
Dzisiejsza święconka musi koniecznie składać się z siedmiu elementów: jaj, wędlin, chleba, ciasta, chrzanu, soli i baranka. Ich obecność na wielkanocnym stole ma nam zapewnić szczęście i dostatek przez cały rok.
1. Baranek
Symbol Chrystusa, Baranka Bożego. Niegdyś wierzono, że włożona do koszyka figurka zapewni przychylność sił przyrody i ochroni przed klęskami żywiołowymi.
2. Chleb
We wszystkich kulturach jest pokarmem podstawowym, niezbędnym do życia. W tradycji chrześcijańskiej to najważniejszy z symboli, ponieważ przedstawia Ciało Chrystusa.
3. Jajka
Są symbolem odradzającego się życia i zwycięstwa nad śmiercią.
4. Sól, chrzan
Sól jest symbolem oczyszczenia. Chrzan obrazuje ludzką siłę, wspomaga także skuteczność działania innych święconych potraw.
5. Wędliny
Zapewniają zdrowie i płodność. Są symbolem dostatku, bo kiedyś uchodziły za prawdziwy rarytas. Nie każdy przecież mógł sobie pozwolić na ich kupno.
6. Ciasto
Do święconki zostało włączone jako ostatnie. Symbolizuje umiejętności i doskonałość, zapewnia dostatek. Pod tym wszakże warunkiem, że jest własnoręcznie upieczone.
Co powinno trafić na świąteczny stół?
Pisanki
Dawniej wierzono, że jajka ofiarowane na Wielkanoc chronią przed złem i zapewniają pomyślność. Aby zwiększyć ich magiczną moc, skorupki zaczęto ozdabiać. Zdobienia jajek posiadały swoją symbolikę. Np. pisanki biało- -czerwone oznaczały szacunek dla duchów opiekujących się domem, zielone– odrodzenie przyrody i miłość, a brązowe – rodzinne szczęście.
Palmy
Zwyczaj święcenia palm przywędrował do Polski w XI wieku. Kultywuje się go na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy. W Polsce palmy robiono kiedyś z wierzby, która jest symbolem odrodzenia. Dziś robi się je także z suszonych traw i kwiatów. Poświęconej palmie przypisywano cudowną moc. Smaganie nią miało zapewnić zdrowie i powodzenie. Zaś połknięcie kotki chroniło ponoć przed chorobami gardła i gruźlicą.
Kurczak i zajączek
Kurczak jest ściśle związany z wielkanocną symboliką jajka. W XIX wieku w Galicji mawiano: Chrystus wstał z grobu jak kurczę z jaja. Dlatego żółte pisklaki symbolizują wieczność i odrodzenie. Na zachodzie Europy zajączek symbolem świąt wielkanocnych stał się w XVII w. U nas upowszechnił się dopiero na początku XX wieku. W starożytności kojarzony był z odrodzeniem i przemijaniem – według staroegipskich mitów bóg Ozyrys zmartwychwstał i przybrał postać zająca. W Grecji krótki żywot szaraka kojarzono z przemijaniem, ale jego niezwykła płodność oznaczała triumf życia nad śmiercią.