Czym jest motywacja?
Motywacja to wewnętrzny napęd, który uruchamia i ukierunkowuje człowieka do realizacji jakiegoś celu. Zazwyczaj tym celem jest realizacja potrzeb – zarówno biologicznych, jak psychologicznych i społecznych, takich jak np. bycie w relacjach z innymi ludźmi i przynależność do grupy (tak realizujemy potrzebę afiliacji) lub kształcenie się (tak realizujemy potrzebę samorealizacji).
Podstawowe rodzaje motywacji to motywacja wewnętrzna i zewnętrzna. Oznacza to, że impuls do uruchomienia się tego napędu może pochodzić z potrzeby zaspokojenia potrzeb własnych – wtedy mówimy o motywacji wewnętrznej – lub potrzeby uniknięcia kary lub zdobycia nagrody – wtedy mówimy o motywacji zewnętrznej.
- Na wzbudzenie motywacji ma wpływ wiele czynników. Przede wszystkim pojawienie się potrzeby i siła motywacji wewnętrznej (jest skuteczniejsza w drodze do osiągania celu), a także cechy i umiejętności indywidualne, które motywację wzmacniają. Może to być np. poczucie własnej wartości, poczucie skuteczności lub dyspozycyjny optymizm, czyli tendencja osoby do tworzenia pozytywnego obrazu świata i samego siebie – tłumaczy psycholożka.
Motywacja jest konieczna, aby osiągnąć cel. Oczywiście mogą zdarzyć się sytuacje, gdy cel osiągany jest przypadkowo, jednak zdecydowanie bardziej jesteśmy skuteczni, kiedy podejmujemy świadome intencjonalne działania w kierunku realizacji celu.
Poczucie własnej wartości a pewność siebie
Poczucie własnej wartości jest podstawą pewności siebie. Pewność siebie oznacza przekonanie o znaczeniu własnych potrzeb przy równoczesnym przekonaniu o posiadaniu sposobów (zasobów, umiejętności) do zaspokojenia tych potrzeb. Poczucie własnej wartości stanowi trampolinę do odczuwania pewności siebie, ponieważ to na ocenie samego siebie budujemy postawę wobec siebie i świata.
Kim jest wewnętrzny krytyk?
Wewnętrzny krytyk to część psychiki, która wyraża negatywne lub wątpiące komentarze wobec własnego postępowania lub cech. To nasze myśli, które z jednej strony chronią nas przed potencjalnymi niebezpieczeństwami i porażkami, a z drugiej strony motywują nas do poprawiania swojego zachowania. Krytyk osiąga ten cel poprzez zwracanie uwagi na niedoskonałości i niedociągnięcia. Niestety, czasami w sytuacjach wysokiego stresu, napięcia lub niesprzyjających warunków otoczenia, krytyk odzywa się zbyt często i zbyt głośno. Jego uwagi powodują koncentrowanie się tylko na niepowodzeniach lub własnych ograniczeniach, co prowadzi do obniżenia poziomu motywacji i energii.
- Rozpoznanie głosu wewnętrznego krytyka i uregulowanie jego aktywności pomaga korzystać człowiekowi z jego zasobów. Zasoby te nie tylko dostarczają pozytywnych odczuć i doświadczeń, ale też pomagają lepiej i łatwiej myśleć, być twórczym i realizować cele – wyjaśnia dr Mościcka-Teske.
Motywacja kontra kryzys
Motywacja i pewność siebie mogą być jednymi z czynników wpływających na opanowanie kryzysu. Do tego celu niezbędna jest również aktywizacja zasobów – naszych wewnętrznych, takich właśnie jak poczucie wartości lub poczucie skuteczności, jak i zewnętrznych – takich jak np. wsparcie społeczne. Powoduje ona, że inaczej oceniamy samą sytuację (może ona przestać stanowić problem, a staje się wyzwaniem) i lepiej sobie z nią radzimy.
