Sztuka przygotowywania świątecznego stołu. Nakrycia, sztućce, zastawa

Mawia się, że stół jest najważniejszym domowym meblem. To właśnie przy nim koncentruje się życie rodzinne, niejednokrotnie podejmowane są również najistotniejsze decyzje. Niezależnie od okazji, pory dnia czy ważności spotkania i rangi zaproszonych gości, o nakrycie stołu należy zadbać z ogromną pieczołowitością. Zwłaszcza, gdy zbliżają się święta Bożego Narodzenia, a do domu zjeżdżają goście.

Przygotowania do obiadu należy rozpocząć od wyboru obrusu, następnie układając zastawę i sztućce, kończąc na ozdobach i dodatkach. To ceremonia oparta na zasadach savoir–vivre’ u. Bardziej wprawnym sprawia niemniej przyjemności niż samo smakowanie potraw i ostateczny sukces.

Po pierwsze estetyka - przygotowanie stołu

Istotnym elementem dobrze nakrytego stołu jest obrus. Powinien być czysty i idealnie wyprasowany, skrojony niemal na miarę - zwisający przynajmniej 20 centymetrów z każdej strony. Jego barwę dobieramy do koloru i wzoru serwisu. Obrus wzorzysty, kolorowy pasuje do zastawy gładkiej, natomiast do zastawy w desenie – obrus jednolity.

Gdy już dopasujemy nakrycie, należy dokładnie przemyśleć, jakie elementy zastawy będą niezbędne, a z których można zrezygnować. Jest to oczywiście zależne od zaplanowanego przez nas, bądź gospodarza domu, menu. Tak samo jak o elementy zastawy, należy zadbać również o jej ilość, dopasowując ją do ilości zaproszonych gości.

Przy świątecznej kolacji, tak jak przy obiedzie, nakrycie stołu jest następujące: sztućce umieszcza się po bokach talerza płaskiego, natalerzu - talerze deserowe, a na nich talerz głęboki lub bulionówkę. Dodatkowo jeśli przy obiedzie są tzw. przystawki, kładzie się osobny talerzyk deserowy. Szklankę lub kieliszki - jeśli są potrzebne - ustawia się po prawej stronie. Natomiast złożoną w trójkąt serwetkę umieszczamy z lewej strony zastawy lub na talerzyku. Przygotowując standardowy obiad, kieliszki ustawia się, rozpoczynając od kieliszka do wina czerwonego, poprzez kieliszek do wina białego skończywszy na szklance do wody.

Warto dodać, że na stole nie stawiamy wysokich świec, aniwysokich wazonów z kwiatami - goście muszą się widzieć. Tak przygotowany stół powinien być efektem wyczucia, harmonii i smaku. Opisane nakrycie jest standardowym, wykorzystywanym na przyjęciach gdzie serwowanych jest wiele dań, napojów i przekąsek.

Po drugie etykieta – układanie sztućców

– Znawcy etykiety sugerują, że względy estetyczne są drugorzędne przy układaniu sztućców wokół talerzy, a ważniejsza jest funkcjonalność. To prawda, ale nie należy zapomnieć o tym, że dobrze ułożone, dopasowane sztućce to nie wszystko. Te powinny być wcześniej wypolerowane i pochodzić z jednego kompletu – mówi Małgorzata Otte, Pełnomocnik Zarządu ds. Rozwoju w firmie Hefra. - Czyste i dobrze ułożone sztućce świadczą o naszej kulturze i znajomości zasad savoir–vivre. Od tego zależy również komfort gości, ponieważ zasady układania platerów są ściśle związane z etykietą – uzupełnia Małgorzata Otte.

Sztućce układamy po obu stronach talerza w takiej kolejności, w jakiej są używane: najdalej od talerza te, którymi posłużymy się najpierw. Ogólne zasady nie są trudne - przy nakryciu nie powinno znajdować się więcej niż trzy pary sztućców, pozostałe podaje się przy serwowaniu kolejnych dań. Łyżki układa się miseczką do dołu, zęby widelca do góry, natomiast ostrza noży kieruje się w stronę talerza.

Po prawej stronie nakrycia powinien znaleźć się nóż obiadowo-deserowy, łyżka do zupy i nóż stołowy (jeżeli jest przystawka). W związku z tym, że Wigilia nie obędzie się bez ryby, zamiast zwykłego noża i widelca podaje się specjalne sztućce do ryby. Natomiast po lewej stronie talerza powinny znaleźć się odpowiednio widelce do zakąsek i dania głównego. Sztućców obiadowo-deserowych używamy do przystawek jak i do obiadów. Sztućce stołowe wykorzystujemy tylko przy daniach głównych. Może się zdarzyć również tak, że zamiast łyżki do zupy po prawej stronie, znajduje się ona u góry talerza (w tym przypadku to łyżka do bulionu - okrągła i mniejsza od normalnej). – Sporna kwestia dotyczy podawania łyżeczek do kawy i widelczyków do ciasta, są dwie szkoły, które radzą, jak to zrobić – mówi Małgorzata Otte. – Jedna mówi, że sztućce do deseru powinno się podać dopiero po daniu głównym wraz z wniesieniem napoju i słodyczy. Druga podpowiada, że nie wypada podczas posiłku wymieniać sztućców lub ich donosić, wszystkie powinny znaleźć się na stole przed rozpoczęciem posiłku. Obydwie są odpowiednie, powinniśmy je praktykować w zależności od ilości nakrycia i możliwości – uzupełnia Małgorzata Otte.

O elegancji stołu decyduje również idealny ład i symetria. Wszystkie sztućce powinny mieć końce rękojeści oddalone 1 cm od siebie i od krawędzi stołu.

Po trzecie – wiedzieć więcej znaczy gościć lepiej

Oprócz wspomnianych zasad, dzięki którym nasze oficjalne przyjęcie nabierze niebywałego wymiaru, warto praktykować "bon ton", zyskując w ten sposób uznanie współtowarzyszy. Wyrazem obycia towarzyskiego, którego w żadnej sytuacji nie powinno nam zabraknąć, jest postępowanie według poniższych reguł:

• Goście siadają dopiero wtedy, gdy swoje miejsce zajmie najważniejszy gość i gospodarz
• Mężczyzna może wziąć do ręki sztućce dopiero wtedy, gdy zrobi to kobieta
• Gdy weźmiemy sztućce ze stołu, nie możemy ich już z powrotem odłożyć, ani nawet oprzeć częściowo o stół (sztućce można odłożyć jedynie na talerz)
• Talerz na zupę przechylamy w kierunku od siebie
• Bułki nie gryziemy, lecz odłamujemy po kawałku
• Jeśli nie potrafimy czegoś jeść, nie eksperymentujemy, lecz obserwujemy gospodarza
• Podczas toastów nie stukamy się kieliszkami, a jedynie kierujemy kieliszek w stronę osoby honorowanej toastem lub w kierunku naszych sąsiadów
• Szklanka do wody jest jedynym naczyniem, które pozostaje przy naszym nakryciu do ostatniego posiłku, deseru. Kieliszki zabierane są ze stołu przed deserem.
• Przerywając posiłek, krzyżujemy sztućce na talerzu, tak aby widelec leżał nad nożem.
• Jeśli przerywamy jedzenie zupy, łyżka pozostaje w talerzu; jeśli kończymy jej jedzenie, odkładamy łyżkę na talerzu, stanowiącym podstawę głębokiego talerza.
• Łyżka do kawy i herbaty zawsze spoczywa na spodku, bez względu na to, czy napój znajduje się w naczyniu, czy nie
• Na zakończenie jedzenia dania głównego, widelec i nóż kładziemy równolegle, trzonkami skierowanymi w prawą stronę, skierowanymi na godzinę piątą

Przygotowany w taki sposób stół, z odpowiednio ułożonym nakryciem z wystawnym obiadem, są kompletne i z pewnością zrobią wrażenie na wszystkich gościach.