Czy każdy może zostać opiekunem

Pani Marta chciała zostać opiekunem prawnym swojego siostrzeńca, którego rodzice zginęli w wypadku samochodowym. Jednak sama niedawno dostała wylewu i została częściowo sparaliżowana. Czy sąd ustanowi ją opiekunem?
Reklama
NIE Opiekunem prawnym może być ustanowiona osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Ponadto opiekunem nie może być ten, kto został pozbawiony praw publicznych albo praw rodzicielskich, lub praw opiekuńczych. Prawo nie pozwala sprawować tej funkcji osobie, co do której zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna. Takie prawdopodobieństwo występuje, gdy np. kandydat na opiekuna jest poważnie chory lub niepełnosprawny.
Podstawa prawna
Art. 148 par. 1 i 2 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy opieka wygaśnie z mocy prawa

Sąd przywrócił rodzicom prawa rodzicielskie w stosunku do małoletniego, nad którym opiekę sprawował pan Czesław. Czy w takiej sytuacji przestaje on być opiekunem małoletniego?
TAK Istnieją dwa przypadki, które powodują, że opieka nad małoletnim wygasa z mocy samego prawa, co oznacza, że sąd nie musi stwierdzać tego faktu orzeczeniem. Pierwszy z nich to właśnie przywrócenie władzy rodzicielskiej nad osobą pozostającą pod opieką. Drugi to osiągnięcie przez nią pełnoletniości.
Podstawa prawna
Art. 170 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy rodzic może wskazać opiekuna

Pani Marta była wdową i samotnie wychowywała syna. Tuż przed śmiercią jako opiekuna dla swojego dziecka wskazała siostrę. Czy sąd weźmie pod uwagę wolę matki?
TAK Opiekunem małoletniego powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę. Takie wskazanie nie jest jednak dla sądu bezwzględnie wiążące. Istnieje bowiem kilka przesłanek wykluczających możliwość pełnienia tej funkcji przez osobę wyznaczoną przez rodziców. Nie zostanie ona opiekunem, jeżeli wzgląd na dobro pozostającego pod opieką stoi temu na przeszkodzie, a także wówczas, gdy rodzic, który wyznaczał potencjalnego opiekuna, był pozbawiony praw rodzicielskich.
Podstawa prawna
Art. 149 par. 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy pokrewieństwo opiekuna ma znaczenie

Rodzice pięcioletniego dziecka zginęli w wypadku. Jego babcia chciałaby się nim zaopiekować. Czy jako osoba spokrewniona ma większe szanse, aby zostać prawnym opiekunem wnuka?
TAK Prawo stanowi, że w sytuacji gdy żadne z rodziców nie wyznaczyło opiekuna dla swojego małoletniego dziecka lub gdy taka osoba nie może pełnić tej funkcji, opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich małoletniego albo jego rodziców. Dopiero w momencie, gdy takich osób nie ma albo nie mogą pełnić funkcji opiekuna, sąd opiekuńczy zwróci się o wskazanie osoby, której opieka mogłaby być powierzona, do właściwego organu prezydium rady narodowej albo do organizacji społecznej, do której należy piecza nad małoletnimi.
Podstawa prawna
Art. 149 par. 2 i 3 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy sąd nadzoruje wykonywanie opieki

Pan Jacek jest opiekunem swojego wnuka. W dniu objęcia opieki nad małoletnim dokonał spisu inwentarza jego majątku i przedstawił go sądowi opiekuńczemu. Czy mimo to sąd będzie chciał, aby pan Jacek zdawał mu relację ze sprawowania opieki?
TAK Sąd opiekuńczy wykonuje nadzór nad sprawowaniem opieki. Robi to, zaznajamiając się na bieżąco z działalnością opiekuna oraz udzielając mu wskazówek i poleceń. Dlatego też sąd może żądać od opiekuna wyjaśnień we wszelkich sprawach należących do zakresu opieki oraz przedstawiania dokumentów związanych z jej sprawowaniem. Ponadto opiekun w terminach wyznaczonych przez sąd (nie rzadziej niż co roku) musi składać sądowi sprawozdania dotyczące osoby pozostającej pod opieką oraz rachunki z zarządu jej majątkiem. Jednak w sytuacji gdy dochody z majątku nie przekraczają prawdopodobnych kosztów utrzymania i wychowania pozostającego pod opieką, sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od przedstawiania szczegółowych rachunków z zarządu. W takim przypadku opiekun składa tylko ogólne sprawozdanie o zarządzie majątkiem.
Podstawa prawna
Art. 165 par 1 i 2 oraz art. 166 par. 1 i 2 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy potrzeba zgody sądu opiekuńczego

Pan Marek chciałby zainwestować w zakup nieruchomości pieniądze swojego małoletniego brata, nad którym sprawuje opiekę. Czy musi uzyskać zgodę na przeprowadzenie tej transakcji?
TAK Zgodnie z prawem opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. Co więcej, w sytuacji gdy rodzice małoletniego pozostającego pod opieką uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad dzieckiem i w jego wychowaniu, opiekun ma obowiązek informować ich o decyzjach w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku małoletniego.
Podstawa prawna Art. 156 i 158 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy trzeba sporządzać inwentarz majątku

Pani Aneta została opiekunem swojej małoletniej kuzynki, która odziedziczyła po zmarłych rodzicach majątek. Czy na opiekunie ciąży obowiązek sporządzenia inwentarzu majątku małoletniego?
TAK Opiekun niezwłocznie po objęciu swojej funkcji jest zobowiązany sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką. Musi przedstawić ten dokument sądowi opiekuńczemu. Taki obowiązek powstaje także wówczas, gdy małoletni nabędzie majątek już w trakcie sprawowania nad nim opieki. Istnieje jednak wyjątek od tej zasady. Sąd opiekuńczy może bowiem zwolnić opiekuna od obowiązku sporządzenia inwentarza, jeżeli majątek małoletniego jest nieznaczny.
Podstawa prawna
Art. 160 par. 1 i 2 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy można odmówić sprawowania opieki

Sąd opiekuńczy wyznaczył panią Genowefę jako opiekuna dla jej wnuczki. Kobieta jednak, przez wzgląd na konflikt z matką małoletniej, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej, nie ma ochoty zostać opiekunem wnuczki. Czy może odmówić przejęcia opieki nad dziewczynką?
NIE Prawo stanowi, że każdy, kogo sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, obowiązany jest opiekę objąć. Jednak z ważnych powodów sąd może zwolnić od tego obowiązku. Takim powodem może być np. fakt, że osoba, która miałaby zostać opiekunem, ma pod swoją pieczą kilkoro własnych dzieci. Co do zasady jednak istnieje obowiązek objęcia opieki, co następuje przez złożenie przyrzeczenia przed sądem opiekuńczym. Opiekun powinien objąć swe obowiązki niezwłocznie.
Podstawa prawna
Art. 152 i 153 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy opiekun musi łożyć na utrzymanie

Pan Grzegorz został ustanowiony opiekunem swojego bratanka, którego matka i ojciec zostali pozbawieni praw rodzicielskich. Czy w takim przypadku opiekun z urzędu zobowiązany jest do łożenia na utrzymanie małoletniego?
NIE Obowiązki opiekuna to przede wszystkim dbałość o dobro pozostającego pod opieką i sprawowanie pieczy nad jego osobą i majątkiem. Nie ma on natomiast obowiązku łożyć na utrzymanie małoletniego, chyba że został do tego zobowiązany przez sąd opiekuńczy. Pieniądze na utrzymanie małoletniego powinny pochodzić przede wszystkim z jego majątku lub z majątku osób, które mają obowiązek przyczyniać się do utrzymania dziecka.
Podstawa prawna
Art. 154 i 155 par. 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Czy trzeba składać rachunek z zarządu

Sąd zwolnił panią Marzenę ze sprawowania opieki nad małoletnim, który nie posiadał niemal żadnego majątku. Czy w takim przypadku opiekun ma obowiązek składać rachunek końcowy z zarządu majątkiem małoletniego?
TAK Prawo stanowi, że w razie zwolnienia opiekuna ze sprawowania opieki lub jej ustania opiekun ma obowiązek złożyć rachunek końcowy z zarządu majątkiem małoletniego. Musi to zrobić w ciągu trzech miesięcy od zakończenia sprawowania opieki. Sąd jednak może zwolnić opiekuna od obowiązku składania rachunku końcowego.
Podstawa prawna
Art. 173 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.).