Prawidłowe ciśnienie tętnicze wynosi 120/80 mm Hg. Niższe niż 100/60 mm Hg oznacza niedociśnienie, a wyższe niż 140/90 mm Hg - nadciśnienie.

Skąd się bierze niedociśnienie?

To częsty problem osób młodych, a także szczupłych i wysokich. Skłonność do niskiego ciśnienia nierzadko występuje rodzinnie. Sprzyja mu też mało ruchliwy tryb życia. U ludzi starszych niskie ciśnienie może być skutkiem innych chorób (np. schorzeń układu krążenia) lub zażywania pewnych leków (np.: wpływających na rytm serca, moczopędnych, niektórych leków psychiatrycznych i neurologicznych).

Reklama

Czy niskie ciśnienie jest groźne?

W przeciwieństwie do nadciśnienia nie jest niebezpieczne. Bywa jednak uciążliwe. Niskociśnieniowcom dokuczają często zmęczenie i senność. Miewają też zimne dłonie i stopy, zawroty i bóle głowy, skłonność do omdleń. Dolegliwości nasilają się zwłaszcza przy spadkach ciśnienia atmosferycznego, podczas upałów, przy dłuższym staniu i przebywaniu w dusznych pomieszczeniach. Pocieszające jest jednak to, że z wiekiem ciśnienie nieco wzrasta i samopoczucie się poprawia. Niskie ciśnienie może nieco zwiększać ryzyko jaskry. Dlatego gdy masz niskie, regularnie badaj wzrok – w młodości co 5 lat, po 40. r. ż. - co rok.

Dlaczego zbyt wysokie ciśnienie jest tak niebezpieczne?

Wysokie ciśnienie bardzo obciąża serce, zwłaszcza lewą komorę. Musi ona tłoczyć krew do naczyń krwionośnych z większą siłą. Ponieważ serce jest mięśniem, zmuszana do cięższej pracy lewa komora początkowo zwiększa swą muskulaturę (przerasta), a następnie rozszerza się i zaczyna gorzej pracować. Niestety, naczynia krwionośne się nie rozrastają, więc w przerosłym mięśniu serca zaczyna brakować krwi. Rośnie tym samym ryzyko niedokrwienia. Zwiększone ciśnienie uszkadza też naczynia krwionośne w wielu narządach. Może to doprowadzić do zawału serca, udaru mózgu, zaburzeń pracy nerek czy uszkodzenia siatkówki oka.

Jak objawia się nadciśnienie?

Reklama

Niestety, jest to podstępna choroba. Przez wiele lat nie daje o sobie znać. Co więcej, osoby z podwyższonym ciśnieniem czują się doskonale i wprost tryskają energią. Dolegliwości pojawiają się dopiero wtedy, gdy dojdzie do uszkodzeń w naczyniach krwionośnych. Możesz wówczas miewać bóle głowy, zaburzenia snu, kłopoty z koncentracją, duszności, zawroty głowy, szumy uszne. Często pogarsza się wzrok. Ale bywa nawet i tak, że pierwszym objawem nadciśnienia jest zawał serca czy udar mózgu.

Komu najbardziej zagraża?

Zazwyczaj występuje tzw. nadciśnienie pierwotne, które nie ma jednej konkretnej przyczyny. Do jego rozwoju znacząco przyczynia się styl życia. Częściej cierpią na nie ludzie otyli, żyjący w stresie, mało ruchliwi, palący papierosy, nadużywający soli kuchennej i alkoholu. Nie bez znaczenia są też skłonności genetyczne. Dlatego choroba może wystąpić także u osób szczupłych, które prowadzą zdrowy tryb życia. U około 5 proc. pacjentów nadciśnienie jest skutkiem innych chorób, np. schorzeń serca, nerek, nadnerczy.

Kiedy się pojawia?

Ryzyko nadciśnienia rośnie z wiekiem, ale może wystąpić także u młodych osób. Dlatego raz w roku poproś lekarza, by zmierzył ci ciśnienie. Po 40. roku życia badanie powtarzaj częściej. Jeżeli ciśnienie jest podwyższone, trzeba je mierzyć co dzień. Jak się leczy nadciśnienie? Czasem wystarczy zrzucić nadwagę, zdrowo się odżywiać i ćwiczyć. Osoby palące tytoń powinny zerwać z nałogiem. Nie zawsze to jednak skutkuje, a wtedy konieczne są leki. Zwykle trzeba je zażywać do końca życia. Czy niedociśnienie również wymaga leczenia? By poprawić samopoczucie, wystarczą domowe metody. Leczenie stosuje się, gdy niskie ciśnienie jest skutkiem choroby.

Co to jest ciśnienie tętnicze?

Krew płynie przez naczynia krwionośne dzięki sercu, które pompuje ją, kurcząc się i rozkurczając. Nazwą „ciśnienie tętnicze” lub „ciśnienie krwi” określa się siłę, z jaką krew działa na ścianki naczyń krwionośnych. Gdy podczas skurczu serce wtłacza krew do tętnic, ciśnienie jest wyższe. Jest to tzw. ciśnienie skurczowe. Podczas rozkurczu serca ciśnienie ma najniższą wartość i jest to tzw. ciśnienie rozkurczowe. Ciśnienie nie jest przez cały czas takie samo. Rośnie w trakcie wysiłku fizycznego i stresu, spada, gdy śpimy i odpoczywamy.

Zbawienna moc ruchu

Sport to skuteczna terapia na wszelkie problemy ciśnieniowe. Niezależnie od tego, czy twoje ciśnienie jest za wysokie, zbyt niskie lub w normie, dużo się ruszaj.
• Osoby z ciśnieniem prawidłowym i zbyt niskim mogą uprawiać dowolną dyscyplinę sportu. Najważniejsze jest to, by ćwiczyć systematycznie - przynajmniej przez pół godziny 3 razy w tygodniu. Niskociśnieniowcy powinni dodatkowo rozpoczynać każdy dzień krótką gimnastyką.
• Jeżeli masz podwyższone ciśnienie, przed rozpoczęciem treningu zgłoś się do lekarza. Sport możesz uprawiać tylko wtedy, gdy choroba jest prawidłowo leczona. Najlepsze dla ciebie będą sporty dynamiczne, takie jak jazda na rowerze, pływanie czy szybki spacer. Nie zaleca się natomiast statycznych ćwiczeń gimnastycznych i treningu siłowego. Jeżeli źle reagujesz na porażki, unikaj też sportów z elementami współzawodnictwa - gdy się denerwujesz, ciśnienie idzie w górę.
• Pamiętaj! Jeżeli do tej pory mało się ruszałaś, wysiłek zwiększaj stopniowo (nawet gdy masz prawidłowe ciśnienie).


Dobre rady

By uniknąć nadciśnienia, dbaj o linię. Każde dodatkowe 5 kg powoduje wzrost ciśnienia prawie o 5 mm Hg. Szczególnie niebezpieczna jest skłonność do gromadzenia tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha. U kobiet obwód pasa nie powinien przekraczać 88 cm, a u mężczyzn 102 cm.
Jeżeli masz zbyt niskie ciśnienie, przestrzegaj następujących zasad:
- Rano nie zrywaj się z łóżka. najpierw usiądź i zrób kilka wdechów;
- biorąc prysznic, polewaj się na przemian ciepłą i chłodną wodą;
- unikaj dusznych pomieszczeń, długiego stania;
- śpij z głową ułożoną wyżej.




Właściwa dieta

To, co jesz, ma szczególne znaczenie w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia. Dobrze skomponowana dieta pozwala uniknąć nadwagi, która sprzyja tej chorobie. By nie przytyć lub pozbyć się zbędnych kilogramów, jadaj dużo warzyw, produktów pełnoziarnistych i roślin strączkowych. Potrawy mięsne ogranicz do 2-4 razy w tygodniu. Wybieraj chude mięsa i ryby. Tłuste gatunki mięsa nie tylko tuczą, lecz także zawierają szkodliwe tłuszcze, które sprzyjają miażdżycy.

Z tego samego względu zamiast smalcu i słoniny stosuj oleje roślinne. Wystąpieniu nadciśnienia sprzyja też nadużywanie soli. Ogranicz ją więc do minimum. Dania przyprawiaj świeżymi i suszonymi ziołami, unikaj potraw konserwowych. Jeżeli masz niedociśnienie, w ciągu dnia pij dużo płynów. Ciśnienie możesz też podnieść, dodając do potraw więcej soli, jedząc sery pleśniowe, banany i czekoladę.

Używki z umiarem

Kawa nie szkodzi tak nadciśnieniowcom, jak niegdyś sądzono. Nie pij jej jednak więcej niż 3-4 filiżanki dziennie. Nie ratuj się małą czarną, gdy masz niskie ciśnienie. Wprawdzie kawa je podnosi, ale na krótko i może prowadzić do jego niebezpiecznych spadków. Alkohol podnosi ciśnienie - niskociśnieniowcy poczują się lepiej po lampce koniaku. Ale nie stosuj tego „leku” stale! W małych ilościach alkohol dozwolony jest też przy nadciśnieniu. Papierosy na cenzurowanym. Nikotyna szkodzi zarówno nisko-, jak i nadciśnieniowcom.

Jak samodzielnie mierzyć ciśnienie?

Jeżeli masz podwyższone ciśnienie, powinnaś kontrolować je codziennie. Możesz to robić sama w domu. W aptece dostępne są proste w użyciu, automatyczne aparaty do mierzenia ciśnienia. Przy zakupie sprawdź, czy aparat posiada rekomendację Europejskiego Towarzystwa Nadciśnieniowego. Poproś też aptekarza o dobór rozmiaru mankietu. Zła wielkość mankietu może powodować błędy w pomiarze.
• Ciśnienie kontroluj o stałych porach. Rano wykonuj badanie na czczo. Jeśli zażywasz jakieś leki, bierz je dopiero po pomiarze. W ciągu dnia mierz ciśnienie przynajmniej godzinę po posiłku i pół godziny po wypaleniu papierosa.
• Zawsze mierz ciśnienie na tej samej ręce. Podczas pierwszego badania sprawdź je na obu ramionach. Gdy wyniki są różne, kolejne pomiary wykonuj na ręce, na której ciśnienie było wyższe.
• Mankiet aparatu zakładaj zawsze na nieosłonięte ubraniem ramię. Powinien się on znajdować na wysokości serca, 2-3 cm powyżej zgięcia łokcia. Mankiet ściśnij tak, byś swobodnie mogła włożyć pod niego dwa palce.
• W pomieszczeniu, w którym wykonujesz badanie, powinno być cicho, spokojnie i ciepło. Przed pomiarem odpocznij 5-10 minut.
• Na czas badania usiądź wygodnie. Ramię, na którym mierzysz ciśnienie, musi być podparte.
• Zapisuj wszystkie wyniki pomiarów i pokazuj je lekarzowi podczas wizyty kontrolnej.