Niepłodność i metody jej leczenia
Niepłodność została uznana przez Światową Organizację Zdrowia za problem cywilizacyjny. Według statystyk, problem ten dotyczy 8-18 proc. par. Niepłodność jest jednak zależna od wieku, bowiem okres największej płodności kobiety przypada między 20. a 25. rokiem życia, po czym dochodzi do znacznego jej obniżenia po 35. roku życia i niepłodności fizjologicznej po menopauzie.
Po czym poznać, że coś jest nie tak?
O niepłodności można mówić, kiedy kobieta po roku regularnego współżycia seksualnego, bez stosowania środków antykoncepcyjnych, nie może zajść w ciążę. Po tym okresie para powinna skonsultować się ze specjalistą.
Na jakie badania powinni zgłosić się potencjalni rodzice?
Kobieta, u której zaobserwowano niepokojące sygnały świadczące o niepłodności powinna poddać się badaniom hormonalnym i monitoringowi owulacji. U mężczyzny wykonuje się badanie nasienia.
Rodzaje niepłodności
Istnieje wiele podziałów niepłodności. Rozróżnia się m. in.:
- niepłodność pierwotną (sterilitas primaria), gdy kobieta nigdy nie była w ciąży;
- niepłodność wtórną (sterilitas secundaria), gdy kobieta była już w ciąży zakończonej porodem lub poronieniem (naturalnym lub sztucznym) i nie może ponownie zajść w ciążę;
- niemożność donoszenia ciąży (infertilitas) - sytuacja, w której nie ma kłopotów z zajściem w ciążę, natomiast kończą się one poronieniem lub porodem przedwczesnym.
Problem niepłodności może dotyczyć tylko mężczyzny (niepłodność męska) lub tylko kobiety (niepłodność żeńska), ale często zdarza się, że oboje partnerzy mają zaburzenia płodności (niepłodność małżeńska). W około 10 proc. przypadków dostępnymi metodami diagnostycznymi nie udaje się ustalić przyczyny niepłodności - mówi się wówczas oniepłodności idiopatycznej.
Dlaczego nie możemy mieć dziecka?
Małżeństwa decydują się coraz częściej na potomstwo w późniejszym wieku, co sprawia, że lekarze muszą ingerować w płodność kobiety i mężczyzny. Również u kobiet wykonujących niektóre zawody, np. u sportsmenek czy zawodowych tancerek, pod wpływem intensywnego wysiłku fizycznego dochodzi do zaburzeń hormonalnych powodujących występowanie cykli bezowulacyjnych.
Najczęstszymi przyczynami niepłodności żeńskiej jest niedrożność jajowodów (30-35 proc.) oraz zaburzenia hormonalne (25 proc.). Ponadto czynnikami ryzyka niepłodności są również choroby układu krążenia, przewlekłe zapalenie nerek, cukrzyca, niedokrwistość, zaburzenia odżywiania, przewlekły alkoholizm, choroby tarczycy, a także czynniki środowiskowe jak palenie papierosów.
Nie bez znaczenia pozostaje także aspekt psychologiczny, np. presja otoczenia. Jeśli długotrwałe leczenie tradycyjnymi metodami nie kończy się sukcesem tzn. urodzeniem dziecka, to u niepłodnych kobiet pojawia się frustracja o charakterze społecznym, psychicznym. Uczucie osamotnienia i wstyd przed dzieleniem się własnymi problemami powodują alienację z aktywnego życia społecznego i zawodowego.
Co to jest in vitro, ICSI, inseminacja?
Zapłodnienie in vitro czyli zapłodnienie pozaustrojowe ma na celu pokonanie przyczyn niepłodności poprzez zapłodnienie w warunkach laboratoryjnych komórek wyizolowanych z organizmu macierzystego. Proces rozpoczyna się stymulacją hormonalną kobiety, która ma za zadanie uzyskanie większej ilości pęcherzyków jajnikowych z komórkami jajowymi. Kiedy pęcherzyki osiągną właściwe rozmiary, lekarz nakłuwa jajniki przez pochwę i cienką igła pobiera płyn pęcherzykowy z komórkami jajowymi. Chwilę później embriolog w laboratorium in vitro odnajduje obecne w płynie pęcherzykowym oocyty i przenosi je w specjalnych pożywkach do inkubatora. Następnie, z nasienia mężczyzny pozyskuje się najlepsze plemniki. Dodaje się je komórek jajowych i ponownie umieszcza w inkubatorze. Kolejny etap to ocena zapłodnienia komórek i procesu ich dalszego rozwoju. Zwykle do macicy przenosi się 2-3 zarodki. Zdarza się, że w procesie stymulacji i późniejszego zapłodnienia powstanie większa ilość zarodków. Mogą one zostać zamrożone i wykorzystane w późniejszym okresie, zwiększając skuteczność metody in vitro w przeliczeniu na jeden cykl do ponad 50-60 -proc.
Inną metodą, pomocną w zapobieganiu niepłodności jest ICSI, zastosowanie mikroiniekcji plemnika do komórki jajowej. To procedura pomocna w przypadku, kiedy u mężczyzny odnotowuje się bardzo słabe parametry nasienia, ponieważ wymaga tylko kilku plemników, tyle ile uzyskano komórek jajowych. Mikroiniekcja plemnika ponadto umożliwia wyeliminowanie części przyczyn niepłodności związanych z nieprawidłową budową komórek jajowych. Polega ona na bezpośrednim podaniu plemnika do komórki jajowej. Pozostałe etapy tej procedury (stymulacja, pobranie komórek jajowych, transfer zarodków do jamy macicy) są identyczne jak przypadku in vitro.
Najprostszą metodą wspomaganego rozrodu jest inseminacja, czyli podawanie za pośrednictwem cieniutkiego cewnika wybranych i odpowiednio przygotowanych plemników do jamy macicy. Ten sposób umożliwia ominięcie bariery śluzu szyjkowego i znajdujących się w nim czynników, które w niektórych przypadkach mogą powodować uszkodzenie plemników.
Planujesz potomstwo - zadbaj o swoje zdrowie
Kobieta, która planuje potomstwo, powinna poddać się szczegółowym badaniom kontrolnym. Nie warto bowiem bagatelizować intymnychdolegliwości, bo nieleczone mogą prowadzić do niepłodności.
Szczególnie ważne jest utrzymywanie prawidłowego pH pochwy oraz równowagi mikrobiologicznego jej środowiska. Zaburzenie ekosystemu i pH pochwy może być wywołane patogenami (bakterie, grzyby, np. Candida albicans), alergią lub brakiem równowagi hormonalnej. Dolegliwości te zwykle objawiają się świądem, pieczeniem, zwiększoną ilością wydzieliny z pochwy (upławy), zróżnicowanej pod względem koloru, konsystencji i zapachu, co jest zależne od typu zaburzenia (bakteryjne czy grzybicze). Dlatego tak ważne, z punktu widzenia dalszego postępowania medycznego, jest prawidłowe rozpoznawanie, a w konsekwencji właściwe postępowanie farmakologiczne. Sposobem, który pozwoli przywrócić równowagę mikrobiologiczną jest uzupełnianie składu mikroflory układu moczowo-płciowego kobiety o specjalnie wyselekcjonowane bakterie Lactobacillus, które posiadają zdolność kolonizacji nabłonka pochwy i układu pokarmowego.
Oprac. na podstaw. informacji prasowej przygotowanej przez KostrzewaPR
