Czy separacja zwalnia z odpowiedzialności

Podatniczka chce wystąpić do sądu o separację. Czy pozwoli jej to uniknąć odpowiedzialności za długi podatkowe męża?
NIE W świetle przepisów kodeksu cywilnego i opiekuńczego orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej i wywołuje skutki prawne takie same jak zniesienie wspólności majątkowej w istniejącym związku małżeńskim, przy czym w wyniku separacji nie przestaje istnieć związek małżeński.
Ordynacja podatkowa przewiduje odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatnika. Dotyczy to także odpowiedzialności małżonków zarówno pozostających w związku małżeńskim, jak i tych, którzy się rozwiedli lub są w separacji.
Reklama
Małżonek podatnika pozostający z nim w separacji odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z drugim małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednak tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.
Reklama
Odpowiedzialność ta nie obejmuje: niepobranych podatków oraz pobranych, a niewpłaconych przez płatników lub inkasentów; odsetek za zwłokę oraz kosztów egzekucyjnych powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o separacji. Te zasady stosuje się odpowiednio w razie unieważnienia małżeństwa oraz rozwodu.
Podstawa prawna
Art. 110 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Czy wypłatę żony trzeba opodatkować

Podatnik został zobowiązany do zaspokajania potrzeb rodziny przez czas trwania procesu rozwodowego przez wypłacanie żonie 3 tys. zł miesięcznie. Jeszcze przed wydaniem postanowienia podatnicy wyłączyli wspólność ustawową. Czy żona otrzymująca świadczenie od męża musi zapłacić podatek dochodowy?
TAK Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody (z pewnymi wyjątkami wskazanymi w ustawie).
Świadczenie pieniężne otrzymywane przez żonę zasądzone postanowieniem sądu celem zaspokojenia potrzeb rodziny na czas trwania procesu rozwodowego stanowi przychód z innych źródeł. Przychodem z tego tytułu są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze. Istotne znaczenie ma tu zaistnienie zobowiązania męża w stosunku do żony w okresie obowiązywania między małżonkami rozdzielności majątkowej ustanowionej w drodze aktu notarialnego. Przez umowę majątkową zawartą między małżonkami został wyłączony ustrój wspólności majątkowej. Specyfikę wspólności małżeńskiej określa kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z jego przepisami z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Do majątku wspólnego należą w szczególności pobrane wynagrodzenia za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. W ustroju wspólności majątkowej świadczenia otrzymywane przez jednego małżonka, z uwagi na obowiązek przyczyniania się obojga do zaspokajania potrzeb rodziny, nie stanowiłyby przychodu podlegającego opodatkowaniu. W przypadku zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej już w trakcie trwania małżeństwa rozdzielność wstępuje w miejsce ustawowej wspólności majątkowej i powoduje, że każdemu z małżonków pozostawia się pełną swobodę dysponowania swoim majątkiem. W takiej sytuacji dochody osiągane przez żonę na podstawie postanowienia sądowego w trakcie trwania rozdzielności majątkowej podlegają opodatkowaniu.
Podstawa prawna
Art. 9, art. 20 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Czy orzeczenie sądu wpływa na odpowiedzialność

Miesiąc temu podatniczka złożyła do sądu pozew o separację. Czy dopiero po uzyskaniu orzeczenia sądu odpowiedzialność podatkowa będzie ograniczona?
TAK Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego wiążące dla stron, sądów, organów państwowych, organów administracji publicznej, jak i osób trzecich są tylko orzeczenia prawomocne, co oznacza, że wyrok orzekający separację musi się uprawomocnić. Dopiero po uprawomocnieniu się wyroku o separacji można brać pod uwagę zasady dotyczące odpowiedzialności podatkowej małżonków, między którymi taka separacja została orzeczona.
Odpowiedzialność podatkowa małżonków będących w separacji ma charakter odpowiedzialności ograniczonej kwotowo. Oznacza to, że organy podatkowe mogą egzekwować należności z całego majątku każdego z małżonków, ale tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym. Odpowiedzialność ta ma charakter odpowiedzialności solidarnej (wspólnej), a zatem wybór, z którego majątku ściągnąć dług – czy męża czy żony – będzie należał do organu egzekucyjnego.
Podstawa prawna
Art. 110 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Czy za firmę odpowiedzą mąż i żona

Małżonkowie przez 10 lat prowadzili wspólna firmę. Teraz planują rozwód. Czy za rozliczenia z fiskusem odpowiedzą oboje, nawet po orzeczeniu rozwodu?
TAK Jeżeli małżonkowie zdecydują się na prowadzenie wspólnej firmy, to będziemy mieć do czynienia ze wspólną odpowiedzialnością za długi podatkowe od czasu zawarcia małżeństwa, kiedy zazwyczaj automatycznie powstaje wspólność majątkowa (jeżeli nie zostanie podpisana intercyza), aż do ustania wspólności, np. w wyniku separacji, rozwodu, zawarcia umowy ustanawiającej od określonej daty rozdzielność majątkową, czy od daty podziału wyznaczonej przez sąd. Odpowiedzialność współmałżonka jest solidarna i ograniczona do jego udziału w majątku wspólnym. Zgodnie z Ordynacją podatkową członek rodziny podatnika – a więc również małżonek – odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności.
Ponadto odpowiedzialność spoczywa na małżonku nawet w sytuacji, gdy ten tylko współpracuje przy prowadzeniu firmy. Wtedy nawet w razie separacji mąż lub żona odpowiadają jako członek rodziny podatnika całym swoim majątkiem, solidarnie z podatnikiem prowadzącym firmę za zaległości podatkowe, wynikające z tej działalności, a powstałe w czasie, kiedy osoba rozdzielona (w separacji) stale współdziałała z podatnikiem w wykonywaniu działalności gospodarczej i osiągała z tego tytułu korzyści.
Podstawa prawna
Art. 111 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Czy mąż wliczy w koszty pensję żony

Podatnik prowadzi firmę. Zatrudnia byłą żonę na podstawie umowy o pracę. Na mocy wyroku sądowego orzeczona została między nimi separacja. Małżeństwo nie mieszka wspólnie i nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego. Mąż chciałby wypłacane żonie wynagrodzenie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Czy może?
NIE Wynagrodzenie małżonka otrzymywane za pracę świadczoną w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Orzeczona separacja nie zmienia tego stanu rzeczy. Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej i wywołuje skutki prawne te same, co zniesienie wspólności majątkowej w istniejącym związku małżeńskim, przy czym w wyniku separacji nie przestaje istnieć związek małżeński. Dlatego podatnik wraz z żoną nadal pozostają małżonkami, a tym samym wynagrodzenie wypłacane małżonce w rozumieniu art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów prowadzonej przez męża działalności gospodarczej. Takie stanowisko potwierdził m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Opolu (pismo z 1 września 2004 r. nr PF-I-005/5/KB/03).
Podstawa prawna
Art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Czy wyrok ma wpływ na rozliczenie

Podatniczka pozostaje w separacji z małżonkiem i samotnie wychowuje małoletnie dziecko. Wyrok został wydany przez sąd 12 grudnia 2010 r. Orzeczenie stało się prawomocne 3 stycznia 2011 r. Podatniczka uważa, że ma prawo do preferencyjnego rozliczenia PIT za 2011 rok jako matka samotnie wychowująca dziecko. Czy ten sposób rozliczenia zależy od uprawomocnienia się wyroku?
TAK Osoby samotnie wychowujące dzieci w roku podatkowym mogą rozliczyć się w sposób preferencyjny.
Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Dokumentem potwierdzającym prawo do zastosowania preferencyjnego rozliczenia dochodowego dla podatnika jako osoby samotnie wychowujący dziecko jest prawomocny wyrok orzekający separację. W omawianym przypadku wyrok wydany został 12 grudnia 2010 r., natomiast orzeczenie stało się prawomocne 3 stycznia 2011 r. Dlatego podatniczka nie mogła skorzystać za 2010 rok z preferencyjnego rozliczenia się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Rozliczenie takie będzie możliwe dopiero za 2011 rok.
Podstawa prawna
Art. 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).