– Zupełny rozkład pożycia nie musi być trwały, ponieważ jednym z celów separacji jest umożliwienie małżonkom pojednania się w przyszłości – tłumaczy adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy. Strony mogą też żądać orzeczenia separacji w razie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Ale w takim przypadku mają prawo wybrać: zażądać rozwodu lub pozostawania w separacji faktycznej – dodaje Maria Urbańska.
Gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, to wówczas sąd może orzec separację na ich zgodne żądanie.
Dobro dzieci
Wprawdzie po orzeczeniu separacji mąż i żona nadal pozostają w związku małżeńskim, ale poza tym występują podobne skutki jak przy rozwodzie. W dodatku oboje mogą zgodnie domagać się zniesienia separacji. Aby uzyskać rozwód, muszą wnieść odrębny pozew do sądu, ponieważ separacja nawet po kilku latach automatycznie nie doprowadzi do rozwiązania małżeństwa. Procedura nie przewiduje dla nich wówczas dodatkowych utrudnień ani ułatwień.
Reklama
– Sąd może nie orzec separacji, nawet jeśli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, bo uzna, że ucierpiałoby dobro ich wspólnych małoletnich dzieci albo byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego – tłumaczy adwokat Urbańska.
Reklama
Sprzeczność może wystąpić na przykład wówczas, gdy małżonkowie mają tylko dzieci z poprzednich związków albo wspólne dzieci pełnoletnie, które wymagają opieki i pomocy.
Bez małoletnich
Postępowanie w sprawie o separację toczy się w sądzie przy drzwiach zamkniętych. Obie strony mogą jednak się domagać, aby sprawa została rozpoznana publicznie, gdy sąd uzna, iż nie zagrozi to moralności.
Sprawę rozpoznaje w pierwszej instancji sąd okręgowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólnie zamieszkanie, pod warunkiem że przynajmniej jedno z nich tam jeszcze przebywa. W przeciwnym razie właściwy jest sąd dla zamieszkania pozwanego, a gdy nawet tej podstawy nie ma (bo np. przebywa on za granicą), to właściwy dla miejsca zamieszkania powoda.
W sprawie o separację nie mogą być przesłuchiwani małoletni, którzy nie ukończyli 13 lat, a także zstępni strony (dzieci, wnuki), którzy nie ukończyli 17 lat. Sąd przeprowadza też dowód z przesłuchania stron.
Rozprawa może się odbyć w razie niestawiennictwa jednej ze stron.
Separacja albo rozwód
Zdarza się, że jeden małżonek żąda orzeczenia separacji, a drugi rozwodu. Gdy żądanie w sprawie rozwodu jest uzasadnione, to sąd orzeka rozwód. Jeżeli orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie separacji uzasadnione, to sąd orzeka separację.
Gdy małżonkowie zgodnie występują o orzeczenie separacji, sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia. Występują wówczas takie skutki, jak wtedy gdy żaden z małżonków nie ponosi winy.
Małżonek, który pozostaje w separacji, nie może zawrzeć małżeństwa, natomiast poza tym separacja wywołuje takie same skutki jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, np. między małżonkami powstanie rozdzielność majątkowa, małżonek w separacji odsunięty jest od dziedziczenia ustawowego, wyłącza się domniemanie, że urodzone dziecko pochodzi od męża matki, a do aktu małżeństwa wpisuje się wzmiankę o orzeczeniu separacji.
Małżonek ma nawet obowiązek dostarczać drugiemu środków utrzymania.
PRZYKŁAD
Wszystkie roszczenia dotyczące rodziny zgłasza się w sprawie o separację
W czasie trwania procesu o separację nie można wszcząć odrębnej sprawy o alimenty, o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty między małżonkami albo między nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa. W razie złożenia takiego pozwu zostanie on przekazany do sądu, który rozstrzyga o separacji. W toku sprawy nie można też wszcząć odrębnego postępowania dotyczącego władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi.
Podstawa prawna
Art. 611 – 614 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).