Czy mąż zawsze musi płacić alimenty?
Od roku pracuję na stałe za granicą. Do kraju przyjechałem w ubiegłym miesiącu i okazało się, że moja żona, która nie wyjechała ze mną i przebywała cały czas w kraju, urodziła dziecko. Nie jestem jego ojcem, ale żona chce, abym płacił alimenty. Czy muszę spełnić to świadczenie?
NIE Mąż matki nie musi płacić alimentów pod warunkiem, że wystąpi o zaprzeczenie ojcostwa. Takie powództwo jest niezbędne, gdyż zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. Domniemanie takie może zostać obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Pozew powinien zostać skierowany przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko dziecku. W praktyce zaprzeczenie ojcostwa to nic innego jak wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka. Do czasu gdy sąd orzeknie o zaprzeczeniu ojcostwa, mąż matki powinien łożyć na utrzymanie dziecka, a żona ma prawo domagać się zasądzenia od niego alimentów na to dziecko.
Podstawa prawna
Art. 63, 66 i 67 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Reklama
Czy należy się zwrot kosztów porodu?
Kiedy zaszłam w ciążę, okazało się, że ojciec dziecka nie jest zainteresowany jego wychowaniem. Zerwał wszelkie kontakty i nie chce partycypować w kosztach związanych z ciążą. Czy mogę domagać się ich zwrotu?
TAK Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ojciec niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące. Za taką ważną przyczynę może być uznane korzystanie przez matkę z bezpłatnego urlopu w celu sprawowania opieki nad dzieckiem (uchwała SN z 23 kwietnia 1976 r., sygn. akt III CZP 20/76). Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Dodatkowo jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia powyższe przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe. Omawiane powyżej roszczenia przedawniają się z upływem lat trzech od dnia porodu. Należy również pamiętać, że jeżeli ojcostwo mężczyzny niebędącego mężem matki zostało uwiarygodnione, matka może żądać, ażeby mężczyzna ten jeszcze przed urodzeniem się dziecka wyłożył odpowiednią sumę pieniężną na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. W takim przypadku termin i sposób zapłaty tej sumy określa sąd. Przepisy przewidują też szczególny przypadek sposobu dochodzenia roszczeń związanych z ojcostwem. Wiąże się to z sytuacją, kiedy ojcostwo mężczyzny, który nie jest mężem matki, nie zostało ustalone. W takim przypadku zarówno dziecko, jak i matka mogą dochodzić roszczeń majątkowych związanych z ojcostwem tylko jednocześnie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa. Nie dotyczy to roszczeń matki, gdy dziecko urodziło się nieżywe. Matka, która chce, aby biologiczny ojciec dziecka dokładał się do jej utrzymania w czasie ciąży, powinna w pierwszej kolejności wezwać go pisemnie do zapłaty określonej sumy pieniędzy. Jeżeli nie nastąpi to w określonym przez nią terminie i nie dojdzie ona do porozumienia w sprawie ewentualnego przesunięcia czy rozłożenia na raty płatności, jedynym rozwiązaniem będzie dochodzenie roszczeń na drodze postępowania cywilnego
Podstawa prawna
Art. 141 – 143 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Czy sąd podwyższy alimenty na dziecko?
Kilka lat temu sąd ustalił ojcostwo biologicznego ojca mojego dziecka i zasądził alimenty. Od tego czasu zwiększyły się potrzeby dziecka oraz wzrosły możliwości płatnicze jego ojca. Czy mogę wystąpić o podwyższenie alimentów?
TAK Z żądaniem podwyższenia alimentów można wystąpić zarówno wówczas, gdy są one płacone na dziecko pochodzące z małżeństwa, jak i pozamałżeńskie. Zawsze jednak należy udowodnić, że nastąpił istotny wzrost usprawiedliwionych potrzeb dziecka uprawnionego do świadczenia alimentacyjnego albo że wzrosły możliwości płatnicze ojca. W pozwie można powoływać się również na wystąpienie obu tych okoliczności.
Pozew o podwyższenie alimentów wnosi się do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania albo do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. O wyborze sądu decyduje matka dziecka występująca o podwyższenie alimentów.
Podstawa prawna
Art. 27, 32, 42, 1101 par. 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Art. 128 – 144 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Czy liczą się nielegalne zarobki rodzica?
Ojciec nie płaci alimentów na niepełnosprawne dziecko, tłumacząc się, że nie ma pracy. Wcześniej prowadził działalność gospodarczą, którą wyrejestrował, i działa w szarej strefie. Czy osiągane przez niego w ten sposób dochody powinny być brane pod uwagę przez sąd?
TAK Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Równocześnie wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego. Oznacza to, że w razie złożenia pozwu o alimenty sąd powinien zbadać zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego do ich płacenia ojca. Możliwości zarobkowych pozwanego nie wolno utożsamiać tylko z aktualnie osiąganymi przez niego dochodami. Jak podkreślił w jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy, zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki oraz dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (wyrok SN z 16 maja 1975 r., sygn. akt III CRN 48/75). Przy ustalaniu możliwości zarobkowych sąd powinien wziąć więc pod uwagę także takie zarobki i dochody, które zobowiązany mógłby uzyskać, gdyby wykorzystał w pełni swoje umiejętności i wykształcenie. W żadnym przypadku o możliwościach zarobkowych nie decyduje fakt, że zobowiązany do płacenia alimentów ojciec posiada zadłużenie wobec uprawnionego do alimentów czy funduszu alimentacyjnego i jest bezrobotny. Gdyby okazało się, że zobowiązany nie pracuje, można sprawdzić oferty dla osób przygotowanych zawodowo w danym kierunku. Do osiąganych zarobków zaliczają się też dochody uzyskiwane z tzw. pracy na czarno. Problem w tym, że takie źródło najczęściej trudno udowodnić, bo brakuje dokumentów potwierdzających zatrudnienie.
Podstawa prawna
Art. 135 par. 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Czy matka dziecka może wybrać sąd?
Chcę wystąpić o ustalenie ojcostwa, zwrot kosztów porodu i alimenty dla pozamałżeńskiego dziecka. Ojciec dziecka mieszka w innym województwie. Czy mogę wnieść sprawę do tego sądu, który ma siedzibę bliżej mojego miejsca zamieszkania?
TAK Sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednakże matka ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po śmierci dziecka lub po osiągnięciu przez nie pełnoletności. Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Z kolei domniemany ojciec dziecka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a gdy matka nie żyje – przeciwko dziecku. W razie zaś śmierci dziecka, które było powodem w sprawie o ustalenie ojcostwa, ustalenia mogą dochodzić jego zstępni. Matka małoletniego pozamałżeńskiego dziecka wnosi powództwo do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego (czyli biologicznego ojca dziecka) albo powoda (czyli dziecka i reprezentującej go matki). Sprawa rozpoznawana jest przez wydział rodzinny i nieletnich, a wnosząca pozew matka sama wybiera, do którego sądu go skieruje. W złożonym pozwie oprócz roszczenia o ustalenie ojcostwa i o alimenty ma prawo również zgłosić roszczenie o pokrycie wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie połogu. Może też żądać pokrycia innych wydatków lub szczególnych strat majątkowych, jeżeli na skutek ciąży i porodu je poniosła.
Podstawa prawna
Art. 17, 27, 32 i 42 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Art. 84 i 141 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
