Przy wyborze sposobu antykoncepcji trzeba wziąć pod uwagę wiele czynników, m.in.: wiek, stan zdrowia, sytuację życiową, a nawet temperament. Poszczególne metody mają różną skuteczność, więc wybierając tę mniej pewną, trzeba się liczyć z możliwością wpadki. Żadna nie jest też wolna od wad. Niektóre mogą zwiększać ryzyko wystąpienia chorób lub utrudniać w przyszłości zajście w ciążę, stosowanie innych wymaga dyscypliny. Dlatego zanim zdecydujesz się na jakiś środek antykoncepcyjny, skonsultuj się z ginekologiem. Po rozmowie z tobą, czasami także po wykonaniu badań, zaproponuje najlepsze rozwiązanie. Oczywiście, ostateczna decyzja zawsze należy do ciebie.
Do 30. roku życia
Wybór metody antykoncepcji zależy od tego, czy współżyjesz regularnie, czy nie.
Jeżeli masz sporadyczne kontakty seksualne, najlepszym rozwiązaniem będzie stosowanie prezerwatywy w połączeniu ze środkami dopochwowymi zawierającymi środek plemnikobójczy.
Gdy regularnie współżyjesz, możesz wybrać antykoncepcję hormonalną. Na rynku dostępne są rozmaite preparaty. Te z małą ilością hormonów są odpowiednie nawet dla bardzo młodych kobiet. Niekiedy pigułki bywają środkiem leczniczym (np. przy zaburzeniach hormonalnych). Paniom, które nie rodziły, nie zaleca się wkładki wewnątrzmacicznej. Po jej założeniu wzrasta ryzyko stanów zapalnych przydatków, co może później utrudnić zajście w ciążę.
Ostrożnie z nowym partnerem
Nawet jeżeli stosujesz inną metodę zapobiegania ciąży, podczas stosunków z nowo poznanym partnerem powinnaś zabezpieczać się prezerwatywą. Wiele pań rezygnuje z niej, twierdząc, że pogarsza doznania seksualne, a jej zakładanie zakłóca intymną atmosferę. Jest to jednak jedyny środek antykoncepcyjny, który chroni przed zakażeniem wirusem HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową (m.in.: wirusowym zapaleniem wątroby typu B, chlamydiozą, kiłą, rzeżączką, rzęsistkowicą). Prezerwatywy, podobnie jak środki plemnikobójcze, są dostępne bez recepty.
Gdy urodziłaś dziecko
Niezależnie od tego, czy karmisz piersią, czy sztucznie, przez pierwsze 2-3 miesiące po porodzie nie zajdziesz w ciążę. Później powinnaś się zabezpieczać, nawet jeśli nie powróciła miesiączka (u pań karmiących piersią pojawia się ona po 5-8 miesiącach od porodu).
Jeżeli karmisz sztucznie, możesz wybrać dowolną metodę antykoncepcji. Gdy w najbliższych latach planujesz kolejne dziecko, nie decyduj się na wkładkę wewnątrzmaciczną. Czas jej działania to około 5 lat. Oczywiście, można ją usunąć wcześniej, ale po co narażać się na niepotrzebne wydatki?
Gdy karmisz piersią, nie możesz brać klasycz-nych pigułek. Znajdujące się w nich estrogeny mogłyby zahamować laktację, a przenikając do mleka, niekorzystnie wpłynąć na dziecko. Bezpieczne są tzw. minipigułki (cerazette), które zawierają sam gestagen. Bez obaw możesz stosować też zastrzyk domięśniowy z gestagenem (depo provera) i wkładkę wewnątrzmaciczną.
Po 30. roku życia
Jeżeli palisz papierosy, pamiętaj, że stosując antykoncepcję hormonalną po 35. roku życia, jesteś trzy razy bardziej narażona na wystąpienie choroby zakrzepowo-zatorowej. Dlatego gdy masz np. skłonność do żylaków, powinnaś wybrać inny rodzaj antykoncepcji lub regularnie zgłaszać się na badania układu krzepnięcia. U pań po 30. r.ż. z infekcjami narządów kobiecych, obfitymi miesiączkami nie zakłada się wkładki wewnątrzmacicznej.
Po 40. roku życia
W tym wieku mogą ci dokuczać różne choroby, np.: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, zaburzenia lipidowe, żylaki. Czasami bywają one przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcji hormonalnej. Dlatego zanim się na nią zdecydujesz, lekarz powinien ci zlecić odpowiednie badania. Konieczne są też częstsze wizyty kontrolne. Stosowanie pigułek, plastrów czy zastrzyków hormonalnych po 40. roku życia ma też zalety. Ponieważ wprowadza jajniki w stan uśpienia (komórki jajowe nie dojrzewają), co pozwala uniknąć dolegliwości związanych ze stopniowym wygasaniem ich pracy. Gdy nie masz schorzeń narządów kobiecych, możesz stosować wkładkę wewnątrzmaciczną. Do wyboru masz też oczywiście prezerwatywę i środki plemnikobójcze.
Środek ostatniej szansy
Gdy zapomnisz się zabezpieczyć lub obawiasz się, że środki zawiodły, możesz skorzystać z antykoncepcji awaryjnej. Lek escapelle, bo o nim mowa, zawiera progestagen - hormon, który nie dopuszcza do zapłodnienia. Trzeba go zażyć nie później niż 72 godziny po stosunku, a najlepiej w ciągu pierwszych 12 godzin. Lek jest dostępny na receptę.
Metody naturalne
Stosowanie metod naturalnych polega na unikaniu współżycia w dni płodne, które można określić m.in. mierząc temperaturę ciała czy obserwując śluz. Od współżycia należy wstrzymać się przynajmniej przez 5 dni przed owulacją i 2 dni po niej. Komórka jajowa jest co prawda zdolna do zapłodnienia tylko przez mniej więcej dobę, ale plemniki są bardziej żywotne. Mogą przetrwać w drogach rodnych nawet przez 5 dni. Metody naturalne bywają skuteczne pod warunkiem, że regularnie miesiączkujesz i potrafisz obserwować swoje ciało. Musisz jednak pamiętać, że np. choroba, zmiana klimatu, silne emocje mogą zaburzyć cykl i wtedy konieczne jest dodatkowe zabezpieczenie w trakcie stosunku.
