Głos wytwarzają nasze struny głosowe. To bardzo delikatne fałdy znajdujące się w krtani. Od ich długości zależy barwa głosu. Im są dłusze, tym niższy jest głos. Ponieważ kobiety mają z natury krótsze struny (18 mm) niż mężczyźni (23 mm), dlatego ich głos jest wyższy. Czysty, piękny, przyjemny dla uszu głos jest wtedy, gdy nasze obie struny drgają w idealnie zgodnym rytmie. Ale nie są one samowystarczalne. Potrzebują wsparcia dobrze wyćwiczonych mięśni krtani, języka, ust. Gdy jakiś element tego aparatu jest obrzęknięty, pogrubiały, nie może się porusza, zaczynamy mówić „innym głosem”. Struny potrzebują czasem odpoczynku, ale także treningu. Dlatego ludziom samotnym, którzy nie mają do kogo mówić, foniatrzy zalecają czytanie na głos lub choćby mówienie do telewizora, psa, kota czy kanarka.

Popraw kondycję głosu

Siła głosu jest cechą indywidualną, tak jak kolor oczu. Jeśli masz z natury słaby głos, możesz go wzmocnić odpowiednimi ćwiczeniami. Najważniejsza jest umiejętność prawidłowego oddychania. Strunom szkodzi wdychanie i wydychanie powietrza bez użycia przepony i mięśni brzucha. Ważna jest też dobra postawa. Skrzywienia kręgosłupa, skurcze ramion i szyi, a nawet utykanie na jedną nogę, to wszystko zmusza mięśnie krtani do niesymetrycznej pracy. Nieraz wystarczy poćwiczyć ciało, oddechy, żeby wzmocnić lub zmienić tembr głosu. Ale to, jak mówimy, ściśle zależy od tego, jak słyszymy. Głos monotonny bez modulacji może czasami świadczyć o zaburzeniach słuchu. Dziś cierpią na nie nawet bardzo młodzi ludzie. To skutek bombardujących nas wokół decybeli. I to nie tylko w dużych miastach. Nawet w domu narażeni jesteśmy na głośne dźwięki miksera, odkurzacza, maszynki do mielenia. Coraz trudniej nam uciec od hałasu, ale też coraz rzadziej umiemy się relaksować w ciszy. Stajemy się uzależnieni od bodźców dźwiękowych, nawet odpoczywając, słuchamy głośnej muzyki.

Głos zdradza nasze emocje i ostrzega o chorobach

Załamuje się, gdy jesteśmy w stresie. Obniża pod wpływem napięcie seksualnego. Lęk może zmienić nawet najpiękniej brzmiący niski głos w nieprzyjemnie wysoki. Trema potrafi zniekształcić głos, a nawet doprowadzić do niemożności jego wydobycia, czyli afonii. W napięciu kurczą się bowiem mięśnie szyi i krtani, utrudniając dobre oddychanie i pracę strun głosowych. Zmiana barwy głosu może być związana z niektórymi dolegliwościami, na które cierpimy. Głos staje się grubszy, gdy mamy niedoczynność tarczycy albo cukrzycę. Także pod wpływem terapii hormonalnej, np. stosowanej w leczeniu endometriozy, może się obniżyć. Ale brzmienie głosu zmienia się także wraz z wiekiem. Z dziecięcego szczebiotania przechodzi w dojrzewanie. Najlepiej to widać na przykładzie mutacji u chłopców. Zdaniem seksuologów kobiety lubią u mężczyzn głosy niskie, a lekka chrypka dodaje im namiętności. Ale uwaga, piskliwy głos u mężczyzny nie musi świadczyć o niedostatecznej produkcji męskich hormonów, androgenów! Najczęściej jest to cecha wrodzona. W okresie młodości głos rozkwita, dźwięczy. I w końcu stopniowo starzeje się, bo struny, podobnie jak inne narządy naszego ciała, też się starzeją. Z wiekiem głos staje się grubszy i drżący. Zaniki błony śluzowej u kobiet po menopauzie powodują zasychanie w krtani. Może to wpływać na barwę głosu, ale też być przyczyną pewnego dyskomfortu. Nieprzyjemne objawy łagodzi terapia hormonalna. Ale nie każda kobieta chce lub może ją stosować.

Jak złagodzić zasychanie w gardle?

Ulgę przynoszą domowe inhalacje, skuteczne również w stanach zapalnych krtani. Do gorącej wody dodaj 4-6 kropli olejku eterycznego o działaniu odkażającym i przeciwzapalnym, np. rumiankowego, lawendowego, sandałowego i wdychaj parę. Pomaga także ssanie rozgryzionych kapsułek witaminy A+E lub nawilżanie języka i jamy ustnej kilkoma kroplami oliwy czy oleju. Warto te jeść sałatki jarzynowe z sosem na bazie oliwy. W aptekach można kupić aerozole nawilżające błonę śluzową gardła.

Skąd ta chrypka?

Nie jest to choroba, ale objaw wielu różnych dolegliwości krtani, niekiedy bardzo poważnych. Kiedy dopadnie nas ostre zapalenie krtani z powodu ataku wirusów lub bakterii, jednym z jego objawów jest właśnie chrypka. Głos powróci do normy po siedmiu, dziesięciu dniach. Możesz ten proces przyspieszyć, starając się przede wszystkim milczeć. Nie powinnaś również szeptać. Szept to duży wysiłek dla strun, może nadwerężać je bardziej niż mówienie. Przy wirusowym zapaleniu krtani mogą pomóc domowe sposoby, np. picie naparu z rumianku lub siemienia lnianego. Można też wziąć polopirynę i tabletki emskie (2 tabletki rozpuszcza się w szklance wody). W aptece są do kupienia bez recepty różne tabletki do ssania, które łagodzą chrypkę. Przy bakteryjnym zapaleniu krtani, przebiegającym z wysoką gorączką, wskazana jest terapia antybiotykami. Ostre zapalenie krtani jest szczególnie niebezpieczne u dzieci. Zwykle zaczyna się nagle, a jego objawami są charakterystyczny szczekający kaszel i duszność przy wdechu. Choroba rozwija się szybko i może zagrażać życiu.

Czym grozi przewlekłe zapalenie krtani?

Wiele osób pracujących dużo głosem, np. nauczyciele, lektorzy, spikerzy, a także palących papierosy i nadużywających alkoholu ma przewlekłe zapalenie krtani. Typowym objawem tej choroby jest chrypka, która się nasila w miarę obciążenia strun mówieniem czy paleniem. Może nawet dojść do utraty głosu. Każdy z przewlekłym zapaleniem krtani powinien regularnie zgłaszać się na badania laryngologiczne, bowiem niektóre postacie tej choroby kryją niebezpieczeństwo zmian nowotworowych. Jeśli chrypka utrzymuje się dłużej niż dwa tygodnie, powinnaś jak najszybciej pójść do lekarza. To może być sygnał, że struny pogrubiały albo pojawiły się na nich guzki głosowe, polipy, czy zmiany nowotworowe. Nie zawsze wystarczy przyjmowanie leków, czasem konieczna jest operacja chirurgiczna metodą tradycyjną lub laserem.

Co szkodzi naszemu głosowi?

Najbardziej palenie papierosów (nowotwór krtani rozwija się prawie wyłącznie u palaczy), ale również zanieczyszczone powietrze i picie mocnych alkoholi. Także nieodpowiednia dieta ma wpływ na jego brzmienie. Tłuste potrawy, wino czy szampan u niektórych osób powodują zgagę i refluks, czyli cofanie się soków trawiennych. Kwaśna wydzielina wędruje wtedy z żołądka do przełyku, uszkadzając błonę śluzową gardła. Staraj się unikać wszystkiego, co podrażnia gardło. Pozwl strunom od czasu do czasu odpocząć w ciszy, wtedy Twój głos będzie dźwięczny i silny.

Czy można odmłodzić głos?

W naszych czasach, gdy chirurgia plastyczna potrafi odmłodzić twarze, ludzie poszukują możliwości, by kuracji odmładzającej poddać także głos. Niektórzy, a zwłaszcza śpiewacy, aktorzy, prezenterzy są gotowi w tym celu poddać się operacji plastycznej strun głosowych. Młodzieńcze brzmienie głosu mogą przywrócić zastrzyki z botoksu i kolagenu, a także implanty, które zbliżają do siebie struny głosowe. Jednak takie strojenie głosu wykonuje się bardzo rzadko. I to nie tylko u nas, ale również na świecie, gdyż zabiegi rzadko przynoszą dobre efekty.

Jak bada się krtań?

Do badania laryngolog używa lusterka krtaniowego. Ogląda odbity w nim obraz krtani. Takie badanie nazywa się laryngoskopią pośrednią. Krtań bada się podczas wydawania dźwięków (fonacji) i oddychania. Lekarz ocenia jej budowę i ruchomość. Badanie zazwyczaj wykonuje się bez znieczulenia. W przypadku występowania silnych odruchów gardłowych (wymiotnych) stosuje się znieczulenie miejscowe. Bardziej szczegółowe badania krtani wykonuje się przy użyciu specjalnego zestawu narzędzi do bezpośredniego oglądania krtani. Jest to laryngoskopia bezpośrednia, prawie zawsze wykonywana w znieczuleniu. W razie konieczności lekarz może też zlecić wykonanie rentgenu lub tomografii komputerowej. W przypadku zaburzenia głosu przeprowadza się badanie stroboskopowe oceniające napięcie fałdów głosowych (strun), wykonują je lekarze foniatrzy.

Zatroszcz się swój głos!

bull; Nie pal i nie przebywaj w otoczeniu palących. Wdychanie dymu tytoniowego szkodzi prawie tak samo jak zaciąganie się papierosami.
bull; Nie nadużywaj mocnych alkoholi. To nie znaczy, że w trosce o gardło konieczna jest abstynencja. Nie musisz całkowicie odmawiać sobie drinka czy kieliszka koniaku lub wina.
bull; Unikaj napojów i potraw zarówno mocno schłodzonych, jak i bardzo gorących. Lodowata cola i herbaciany wrzątek niszczą błonę śluzową gardła.
bull; Ogranicz picie kawy i herbaty, bo wysuszają gardło.
bull; Nie przesadzaj z mocnymi przyprawami. Ostre potrawy szkodzą gardłu podobnie jak gorąca herbata czy kawa.
bull; Pij codziennie przynajmniej litr wody niegazowanej. Unikaj napojów gazowanych, bo zawarty w nich dwutlenek węgla podrażnia błonę śluzową gardła, podobnie jak soki z kwaśnych owoców.
bull; Nawilżaj powietrze w mieszkaniu. Pamiętaj, że nie tylko kaloryfery, ale równieżi klimatyzacja bardzo je wysusza. Dlatego warto kupić elektryczny nawilżacz powietrza rozpylający mgiełkę z zimnej wody. Ale dobrze też jest mieć w domu dużo kwiatów doniczkowych, które należy często podlewać. Parująca z nich woda nawilża powietrze. Zimą można położyć na grzejnik mokry ręcznik.
bull; Żuj gumę bezcukrową, np. podczas jazdy samochodem z klimatyzacją, zwiększy się wtedy wydzielanie śliny, która nawilża gardło.
bull; Nie przekrzykuj hałasu urządzenia pracującego w domu czy na ulicy albo głośnej muzyki. Zanim podniesiesz głos, pomyśl, czy musisz mówić właśnie w tym momencie.
bull; Staraj się odpoczywać w miejscu, gdzie jest mniej dymu i spalin, aby odetchnąć czystym powietrzem. Korzystne jest zwłaszcza przebywanie w pobliżu tężni solankowych, a także nad Bałtykiem, zwłaszcza jesienią, gdy powietrze tam ma dużo jodu.
bull; Nie lekceważ chrypki, która trwa dłużej niż dwa tygodnie. Jak najszybciej zgłoś się do lekarza.































Reklama